Petronun Delilikleri

Elbette diyebilirsiniz ki tarih sıkıcı geliyor bana. Ama hemen dönüp gitmeyin. Bir dakika bu inanılmaz ve akıllı kişi olan Petro. Bizim tarihimizde hep Deli Petro olarak bilinse bile bu yanlışı düzeltmek için size bir fırsat sunuyorum. Bu yazıyı okuduktan sonra bana dönüş yapan 5 kişiye bu muhteşem eseri iş bankası yayınlarından hediye ediyorum.

Petro’nun Çocukluğu

30 mayıs 1672 senesinde dünyaya gelen Petro’nun Rus tarihinde adı yenilikçi olarak anılacaktı .

Evet ileride Rus tarihine Büyük Petro olarak geçecek kişi iri ve sağlıklı şekilde dünyaya geldi.

Kendisine Havari Petrus’a atfen Petro adı verildi. Zeki ,hareketli ve gürültücü Petro hızlı bir şekilde büyüdü.Petro’nun 7 aylık iken koştuğu yazıyor tarih kitapları.

Petronun dünyası babasını kaybettiği zaman değişecek tahtı üvey kardeşiyle paylaşacaktı.

Petro henüz başına geleceklerden haberdar değildi. Akıl sağlığı yerinde olmayan üvey kardeşi Fedor çar ilan edildi. Aslında İktidar mücadelesi veren iki aileden birisi olan Milovlavskiler şimdilik gücü ele geçirmişlerdi.

Kardeşi Fedor’un altı yıllık iktidarında Petro hayatını Kremlin ve Kolomenskoye arasında oyun oynamakla geçirdi.

Belki bir çoğumuz Fedor hakkında hiç bir şey bilmiyoruz. Ama iki kez evlilik yaşayan Fedor arkasında velihat bırakmadan ölüyordu.

Normal şartlarda Petro’dan altı yaş büyük olan Fedor’un kardeşi İvan’ın tahta aday olması gerekiryordu. Görme güçlüğü ve konuşma zorluğu yaşadığı için tahta kimin çıkacağına halkın belirlediği Petro geçecekti.

Kitabın çok ayrıntısına girmeden size bahsetmem gereken iki konu var Petro’nun hayatını çok etkileyen

• ÜVEY KARDEŞİ SOFYA

• STRELTİSİ PROBLEMİ

Sofya

Kısaca değinmek gerekir diye düşündüm Sofya Petro’nun üvey kardeşi ve Bir önceki çar Fedor’un kardeşidir. Klasik Rus kadınlarından farklı bir yapıya sahip olan Sofya ölene kadar Petro’nun çar olmasına karşı gelmiştir.

Streltsi

Rusya’nın ilk profesyonel askerlerini teşkil eden sakallı, kaba saba, mızraklı ve tüfekli askerleriydi. Kendi imtiyazlarını düşünen devleti korumaya yemin etmiş bu askerler.

Döneminin oldukça gerisinde olup çok sık isyan edip kanlı olayların sebebi olmuştur. Bu konuda bizim tarihimizde ki çağın gerisinde kalmış olan Yeniçerilere benzetmek yanlış olmaz sanırım.

Petro’nun Oyunları

Daha önce de yazdığım gibi Narişkin’lerin iktidar hırsı ve Petro’yu uzak tutmak için yaptıkları siyasi sürgün Petro’nun talihidir.

Petro hayatına yön verecek olan Preobrajenskoye Köyü Petro’nun savaş oyunları için harika bir deneyim sunacaktı.

Şunu rahatlıkla yazalım Petro öğrenmeye aç bir çocuktu ve kendisini hep geliştirecekti. Bu köyde kurmuş olduğu alay 1917 yılına kadar Rus İmparatorluk alayı olarak kaldı.

1688 yılında yaptığı gezilerden biri Petro ve Rusya için çok önemli idi.

Bu tarihe geçecek olay kapalı bir deponun içinde Petro’nun görmüş olduğu çürümüş ve küf kokan bir sandal idi. Evet görmüş olduğu bir İngiliz sandalı idi. Bu tarihten sonra Petro’nun tutkusu olan gemi ve sıcak deniz merakını kimse durduramayacaktı.

Eğer tarihte bilimle ilgilenen yöneticilerden bahsedecek olursak kesinlikle Petro’yu bu sınıfın içine koymalıyız. Hep merak eden hep araştıran işin başından başlayan bir kişilik taşıyordu.

Bunu aslında Moskova’da bulunan yabancıların yaşadığı Alman mahallesinde edindiği dostluklara da bağlamamız mümkündür. Bu dostların en önemlisi:

• MACERACI FRANCİS LEFORT https://en.wikipedia.org/wiki/Franz_Lefort

Bu iki dostuyla hayat boyu süren ilişkileri Rusya’nın gelişimine gerçekten fayda sağlayacaktı. Ama yabancılardan hoşlanmayan geleneksel Ruslar ise onlara hep kızgınlıkla bakmışlardır. Bu arada Petro tekneleri hiç unutmamış bir şekilde yaşıyordu. Gemi ve denizler onun hayat biçimi olacaktı.

Arhangelsk

Bu liman kenti Moskova’dan 1600 km uzakta olan ülkenin tek limanı idi. Aynı zamanda şimdiye kadar hiç bir Rus Çarı gitmemişti bu limana. Ama Petro!

Yaklaşık 8 ay buzla kaplı olan liman o zamanlar çok da elverişli değildi. Petro’nun bildiği şey ise mutlak suretle ülkesinin limanlara kavuşup denizlerde hakim olmasıydı.

Bu yüzden bir çok kişiyi yurt dışına zorlada olsa gönderip o ülkelerde gemicilik üzerine eğitim almalarını istemişti. Hatta kimse sertifika almadan dönmeyecekti. Peki hangi ülkelere gidilecekti elbette O tarihte gemicilikte zirvede olan ülkeler şunlardı;

• VENEDİK
• FELEMENK 
• İNGİLTERE

Bu seçilen kişilerin o tarihte yaptıkları yurt dışı seyahatler ve aldıkları eğitimler. Petro’nun hayatında çok önemli etki yaratan Batı Avrupa seyahatinin kapısını açacaktı.

Büyük Sefaret

Bu büyük sefaret Petro’nun hayatında çok büyük etki yaratmış iki veya üç olaydan birisiydi. Şimdiye kadar hiç bir Rus Çarı barış zamanında Rus toprakları dışına çıkmamıştı.

Şimdi bunu ilk kez yapacak olan Petro yabancı topraklara adım atacaktı. Hangi ülke onun için model olacaktı acaba?

Felemenk

Bu ülkenin Petro için önemi elbette gemicilik ve ticari açıdan çok dikkatini çekmişti. O dönemde Hollanda çağın ilerisinde denizci bir devletti. Ve inanılmaz ticaret hacmine sahip olan bu ülke o yıllarda çağın en modern şehirlerine ve alt yapısına sahiptiler.

Refah ve özgürlük alanında zirve yapmış olan Felemenk , Döneminde tarım ve hayvancılıkta bütün Avrupa’ya göre yüksek Verime sahip ülkeydi.

Muazzam zenginliğinin kaynağı ticaret ve gemicilikti. O dönem Avrupa’ya giren ve çıkan tüm ürünler Felemenkten geçmekteydi.

Ticareti korumak için sigorta sistemini kurmuş, bankalar bono sistemini geliştirmişlerdi. Kısacası deniz gücü ve dünya imparatorluğuydu.

Felemenk’de kaldığı zamanlarda neden ve niçin benim ülkem böyle zenginliğe sahip değil diye sormuştu. Yanıtınıda kendisi veriyordu. Bunun iki sebebi vardı.

• Ticaret ve Gemi Zenginliği
• Dini Hoşgörü

Ticaret konusunda yukarıda belirttiğimiz gibi gemicilik sebeb, zenginleşme sonuçtu. Ama dini hoşgörünün sebebi Felemek insanlarının protestan olmasıydı. 1685 yılında Kral XVI.Louis‘in çok sayıda protestanı ülkeden göndermesi üzerine Felemenk çok sayıda bilim adamına sahip olmuştur.

İşte ülkesinde değişime gidecek olan Petro bunların temellerini yurt dışında kafasına koydu. Aslında Felemenk siyasi hayatı başlı başına bir yazı olmalı ama burada kısa geçiyorum.

Bana Felemenk ile ilgili her türlü soruyu facebook adresimden sorabilirsiniz.

Petro’nun sorduğu neden batıdan gerideyiz sorusunun cevabını gene kendi verecek ve şöyle diyecekti.

• İnsan zihninin özgür kılınmaması
• Rusya’ya hiç uğramamış Rönesans ve Reformasyon
• Dini katıcılık

Bunları değiştirmek elbette O günkü şartlarda eğitim ve ikna ile olamazdı. Gerekirse milleti ileriye kendisi itecek ve bunu zorla yapacaktı. En başta yapacakları arasında şunları düşünmüştü.

• SAKAL
• GELENEKSEL KIYAFETLER
• TAKVİM REFORMU
• PARA REFORMU
• DAMGALI KAĞIT SİSTEMİ
• ORDUDA DEĞİŞİM

Yazımın bu son kısmında şimdilik Petro hakkında bilgileri kısaca sizleri sıkmadan vermeye çalıştım. Eğer benden daha detaylı bilgi isterseniz bana yorum yazabilirsiniz. En kısa sürede yorumlarınıza dönüş yapacağım.

Diğer yazıma hemen göz atmanız için sizlerle paylaşacağım “hemen oku“