1571 İnebahtı Deniz Savaşı: Akdeniz Mücadelesi

İnebahtı Deniz Savaşı, tarihin en önemli deniz savaşlarından biridir. Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa devletleri arasında yaşanan bu savaş, tarih akışını da değiştirmiştir. İki güçlü donanma arasında gerçekleşen bu mücadele, denizcilik tarihinde önemli bir yere sahiptir.

Sizleri, İnebahtı Deniz Savaşı’nın detaylarına ve sonuçlarına daha yakından bakmaya davet ediyorum. Bu savaşı ve sonuçlarını yakından tanıyarak, tarihin en büyük olaylarından birine şahit olabilirsiniz.

İnebahtı Deniz Savaşı’nın Tarihi Arka Planı ve Nedenleri!

Osmanlı devleti, Suriye ve Mısır’ı ele geçirdikten sonra Girit ve Kıbrıs’ın da kontrolünü ele geçirmek zorundaydı. Girit, korsan gemileri için bir sığınak oluştururken, Kıbrıs da Anadolu sahillerine yakınlığı nedeniyle stratejik önem taşıyordu.

Sokullu Mehmet Paşa, Kıbrıs’ın işgaline karşı çıksa da, Osmanlılar 1570 yılında adayı ele geçirdi. Ancak Venedik Cumhuriyeti, Osmanlılara karşı bir ittifak oluşturmak için İspanya, Papalık ve Malta Şövalyeleri ile çalıştı.

Müttefikler, Kıbrıs’ı kurtarmak için harekete geçse de, fırtınadan hasar gören donanmaları ve mevsimin geçmesi nedeniyle İnebahtı Deniz Savaşı sonraya bırakıldı.

Ancak Venediklilerin kışkırtması ve Osmanlı devletinin güç gösterisi sonrası savaş kaçınılmaz hale geldi. İnebahtı Deniz Savaşı, 7 Ekim 1571’de gerçekleşti ve Osmanlı donanması müttefikler tarafından mağlup edildi.

İnebahtı Deniz Savaşı’nda Kutsal İttifaka Hangi Devletler Katıldı?

İnebahtı Deniz Savaşı öncesi, Venedik Cumhuriyeti, Kıbrıs’ı kaybetmek istemiyordu ve bundan dolayı da Avrupa’nın büyük devletlerine başvuruda bulundu. Ancak İmparator Maximilian’ın önemsememesi ve Fransa Kralı IX. Charles’ın ittifaka sıcak bakmaması ittifakı sonuçsuz bıraktı.

Bunun üzerine, İspanya Kralı II. Felipe, Papalık, Malta şövalyeleri ve Venedik arasında bir ittifak kuruldu. Bu girişimler, İnebahtı Deniz Savaşı’na giden süreçte önemli bir rol oynadı.

Kutsal ittifak yaklaşık bir senede yapılmıştı. Tehlikeliyi gören Osmanlı devleti, Venedik ile barış istemiş fakat Magosa kuşatması nedeniyle bundan sonuç alınamamıştır. 1571 tarihinde imzalanan Venedik-İspanya antlaşmasında Türklerle her zaman mücadele edileceği açıklanmıştı. Kutsal ittifak olarak bilinen bu anlaşmaya ayrıca katılanlar:

• Toskana
• Ceneviz
• Savua
• Malta
• Ferrara
• Parma

Müttefik donanmasının komutanlığına, Hollanda genel valisi Don Juan de Austria getirildi. Mesina’da toplanan ittifak donanması, Doğu Akdeniz’e doğru harekete geçti. Bu kutsal ittifak, Avrupalıların Osmanlı devletine karşı toplamış olduğu on ikinci ittifaktı.

İnebahtı Deniz Savaşı Öncesi Osmanlı Ordusu

Osmanlı donanması 250 ile 300 gemiye sahipti. Venedik donanmasının Girit adası civarında olduğu bildirilmişse de düşman donanması bulamamıştı. Bu sırada Uluç Ali Paşa’da yirmi gemisi ile donanmaya katıldı. Osmanlı donanması Eğriboz’dan hareketle Mora’daki Navarin limanına gelerek incelemelerde bulundu.

Osmanlı donanması 250 ile 300 gemiye sahipti. Venedik donanmasının Girit adası civarında olduğu bildirilmişse de düşman donanması bulamamıştı. Bu sırada Uluç Ali Paşa’da yirmi gemisi ile donanmaya katılmıştı. Osmanlı donanması, Eğriboz’dan hareket ederek Mora’daki Navarin limanına gelerek incelemelerde bulundu.

Düşman hakkında Raguzalılardan bilgi alınmış, Pertev Paşa Venedik’i tehdit ettikten sonra İnebahtı körfezine gelmişti. Düşmandan haber alınamadığı için geri dönüşe geçilmesi planlanırken, müttefiklerin Kefalonya sahillerinde olduğu anlaşıldı. Bunun üzerine acil olarak Pertev Paşa’nın başkanlığında bir savaş meclisi toplandı.

Osmanlı Devleti’nin Savaş Kararı Alması

Savaş meclisinde Lepanto-İnebahtı kalesinde savaşmak veya açık denizde mücadele etme seçenekleri ele alındı. Pertev Paşa, asker sayısındaki eksiklik nedeniyle İnebahtı limanında savunma savaşını tavsiye etti. Uluç Ali Paşa’da askerin acemi olmasından dolayı savunmada kalınmasından yanaydı.

Bu fikirlere şiddetle karşı çıkan Kaptan-ı derya Ali Paşa düşmana saldırılması emri verildiğini açıkladı. Bunun üzerine müttefik donanmasına karşı saldırıya geçilmesi kararına varıldı. Kaptan-ı Derya Ali Paşa’ya gönderilen emirlerde düşmana mutlaka saldırılması emredildiği için saldırıya geçilmesini savunmuştu.

İnebahtı Deniz Savaşı Nerede Oldu?

Deniz savaşı İnebahtı körfezinde gerçekleşti. Bu bölge Mora’nın kuzey kısmıyla Orta Yunanistan ve Karlıeli’nin Güney sahiline düşüyordu. İnebahtı açıklarında başlanan savaşın ilk başlarında başarı elde edilir gibi olmuştu. 7 Ekim 1571 Preveze sahili açıklarında savaş başladı.

Müttefiklerin amirali Don Juan, kendisine saldıran geminin kaptan paşa gemisi olduğunu anladı ve donanmasını oraya topladı. Yapılan mücadele sonunda Kaptan-ı derya Ali Paşa ve adamları şehit oldu. Bu durumu gören askerlerin birçoğu da kara tarafına doğru kaçmıştı.

Pertev Paşa’nın gemisi de top ile batırılmışsa da, Mahmut Bey tarafından kurtarıldı. İnebahtı Deniz Savaşı, tüm gün boyunca devam etmiş, 190 Türk gemisi batırılmış ya da düşman eline geçmiştir. Müttefiklerin gemi kaybı çok olmasa da askeri kayıpları oldukça yoğundu.

Sadece Uluç Ali Paşa, gösterdiği olağanüstü ustalıkla düşmanı bozguna uğrattıktan sonra savaş alanından çekilmeyi başardı. Düşman donanması kendisini Navarin’de kuşatmışsa da başarılı olamadı. Komutası altındaki gemileri az bir kayıpla kurtarmayı başaran Uluç Ali Paşa, mağlubiyeti padişaha Edirne’de bildirdi. Başarısıdan dolayı da kendisine Kaptan paşalığa yükseltildi.

Sonuçları Açısından İnebahtı Deniz Savaşı

Müttefikler bu gösterişli galibiyetten nasıl yararlandılar? Bazıları İstanbul’u ele geçirmeyi bile düşündü. Fakat gemilerinin hasarlı olmasından dolayı Korfu adasına çekilmek durumunda kaldılar. İnebahtı Deniz Savaşı’nın sonuçları şu şekildedir:

• Uluç Ali Paşa’nın İstanbul’a ulaşmasında dolayı Kaptan- Deryalık makamına getirildi. Uluç takma adı da Kılıç olarak değiştirildi.
• İnebahtı Deniz Savaşı Hristiyan dünyasının son büyük Haçlı seferi oldu. Bu savaş müttefikler adına geçici bir zafer niteliği taşımaktadır.
• Kutsal ittifak, Kıbrıs’ı Osmanlılardan geri almayı başaramadı.
• Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa, Kılıç Ali Paşa’nın da yardımlarıyla Osmanlı donanmasını yeniden inşa etmeyi başardı.
• Kış dönemi donanma çalışmalarına ayrıldı. Bu sayede 150 kadırga ve 8 büyük gemi yapımı başarı ile sonuçlandı.
• Haziran 1572’de Kılıç Ali Paşa kumandasında 250 parça gemi İstanbul’dan Akdeniz’e hareket etti.
• Navarin önlerine gelen Osmanlı donanmasını gören Venedik, Osmanlı donanmasına saldırmaya cesaret edemedi.
• Müttefiklerin desteğine güvenmeyen Venedik Cumhuriyeti, Osmanlı devleti ile Nisan 1573 tarihinde anlaşma imzalamak zorunda kaldı.

İnebahtı Deniz Savaşı’nın Önemi

İnebahtı galibiyeti Avrupa’da büyük kutlamalara neden oldu. Ele geçirilen gemiler, kaptan paşa gemisinin fenerleri ve sancakları şehirlerde sergilendi. Papanın amirali bir zafer alayı ile Roma’ya girdi. Zafer nişanesi olarak da, Venedik’te bir abide yaptırmıştır.

İnebahtı mağlubiyeti Akdeniz’de bir sahile egemen olan Osmanlı donanmasını adeta yok etmişti. İnebahtı Deniz Savaşı’nda kaybedilen değerli denizciler, donanmanın eski gücüne kavuşamamasında önemli bir rol oynayacaktır.

Sonuç olarak, İnebahtı Deniz Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir hezimet olmuştur. Bu savaş sonucunda, Osmanlı İmparatorluğu’nu Akdeniz’deki gücünü ve prestijini kaybetmiştir. Bununla birlikte bu savaşta mağlup olan Osmanlı donanması, bir sene içinde daha güçlü donanmaya sahip olmayı başaracaktır.

• 1571 İnebahtı Deniz Savaşı: Akdeniz Mücadelesi
• Baron de Tott: Macar Kökenli Aristokrat Bir Fransız
• Humbaracı Ahmed Paşa: Osmanlı Topçu Dehası
• Kapitülasyonların Osmanlı Devletine Etkileri
• Mondros Mütarekesi: Osmanlı Devleti’nin Ölüm İlanı

• TDV İslam Ansiklopedisi – İnebahtı Deniz Savaşı 
• Osmanlı Tarihi I. Cilt – Ahmet RASİM
• Osmanlı Tarihi – III. Cilt, I. Kısım – Ord. Prof. İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI