Rus Çarı Petro döneminden beri Rusya hep güneye inmeyi devlet politikası haline getirmiştir. Bunu başarmanın yolunuda dini açıdan Hristiyan devletler tarafı ile yapmayı sağlayacaktır.
Elbette Ortodoks dünyasının abisi rolü oynayıp güneye inmeyi her fırsatta deneyecektir. Rusya her dönemde Balkan devletlerini Osmanlı Devletine karşı kışkırtmak için çalışacaktır.
Prut Savaşının Anahtarı Olan Hristiyan Prenslikleri
Petro eğer Prut savaşına başlamaya karar verdiyse mutlaka bunda Eflak ve Boğdan olmalıydı. Bu iki prenslik Osmanlı devletine bağlı olan özerk Ortodoks Hristiyan beyliklerdi.
Tuna nehrinin kuzeyinde olan bu prenslikler Rusya ile dini açıdan kendileri yakın görüyorlardı. bugün Romanya’nın bir kısmını oluşturan bir bölgedir.
Eflak Prensliğinin Rusya ile antlaşması
Eflak Prensliği iç işlerinde özerk ama Osmanlı himayesinde olan bir prenslik idi. İstanbul buradaki yöneticileri zaman içinde atamaya başlamıştı.
1711 senesinde Eflak prensi Konstantin Brankovo’dur. Brankovo Prensliği döneminde çok zenginleşmiş güçlü bir ordu kurmuştur.
Amacı makamını babadan oğula geçmesini sağlamak olacaktı. Bu durumda Padişahın dikkatini çekecek ve onu görevden almak isteyecektir.
Bu durum Brankovo’yu Ruslar ile gizli antlaşmaya yöneltmiştir. Petro’ya destek verecek olan Eflak prensliği bunun karşılığında ise bağımsızlık alacaktır. Aynı zamanda Brankovo’da hanedan hakkını korumuş olacaktır.
Boğdan Prensliğinin Rusya ile antlaşması
Boğdan Prensliği Eflak Prensliğine göre zayıf bir konumda idi. Boğdan Prensi Dimitri Kantemir makamını Osmanlı Devletine borçluydu.
Ama başkent Yaş’a gelince o da Balkanlarda havanın değiştiğini anlamış ve Petro ile gizli bir antlaşma yapmıştır.
Rus işgaline yardım karşılığı olarak Dimitri bağımsızlık kazanacaktır. Aynı Brankovo gibi ırsi olarak hükümdar olacaktı. Rusya’yada haraç ödemeyecekti prensliği.
Bu antlaşmalar her iki prenslikte destek bulmuştur. Her iki tarafın yöneticileri tam destek vermiştir Rus Çarı Petro’ya.
Osmanlı himayesinden kurtulmak isteniyordu ve bunu başarmanın yolu Rusya ile anlaşmadan geçecekti.
Petro Rus ordu komutanı Şeremetev’e acele edip Boğdan prensine yardıma gitmesini söyleyecekti.
Prut Savaşı Öncesi Petro’nun Rus Ordusuna Talimatları
Eflak ve Boğdan Prenslikleri ile antlaşma yapan Petro artık güneye inmek için ordusunu hazırlamıştı.
Ordu komutanı olarak Boris Şeremetevi ordunun başına getiren Petro Ordusuna kesin emirler vermişti. Buna göre;
- Rus askerleri Balkan topraklarında saygılı olacaklardı.
- Hristiyanlardan aldıkları malların paraları ödenecekti.
- Gittikleri topraklarda yağma kesinlikle yapılmayacaktı.
- Yağma yapmanın cezası kesinlikle ölüm ile cezalandırılacaktı.
Petro’nun bu talimatları ile Rus ordusu Prut nehrinin doğu yakasına doğru harekete geçmiş Tuna nehrinin birleşme noktasında Türkleri karşılamak için ilerlemişlerdi.
Amaç buradan Türk ordusunun geçişini kapatmak olacaktı. Bu emirler ile yola çıkan Ruslar’ı süprizler beklemiyor değildi elbette.
Osmanlı ve Rus ordusunun Karşılıklı İlerleyişi ve Savaş Anı
Her ne kadar Komutan Şeremetev verilen görevi bilsede Dinyestere vardığı zaman İki haftalık gecikme vardı.
Bunun üzerine Kantemir Şeremeteve doğrudan başkent Yaş’a gelmesini istedi. Bunun üzerine Yaş’a hareket eden Rus’lar Petronun emri dışına çıkıyordu.
Rus askeri sıcakta ezilmiş ve bunalmıştı. Tatarlarda geçtikleri yerde hayvan yemlerini yakınca atlar aç kalmıştı.
Türklerin daha hızlı yürümesi Rus planını alt üst etmiştir Prut’ta. Prut’a vardıklarında yorgun olan ordu resmen bitik vaziyette idi.
Orduyu orada bırakıp Kantemir ile görüşmeye giden Petro orada Sadrazamdan barış teklifi almıştır. Bu Sadrazamın savaşmaktaki isteksizliğini gösterir bizlere.
Bu yapılan teklif Petro tarafından geri çevrilmiştir. Bunun sebebleri ise;
- Eflak ve Boğdan prensliklerini yanına alması
- Sadrazamın savaşmak için isteksiz oluşu
Bütün bunlar Petro’ya II.bir Poltova zaferi kazanacağını hissettirmiş olabilir.
Eflak Prensliğinin Kararsızlığı
Aslında Petro’nun bu sevinci kısa sürecekti. Ruslarda askeri durum bozulmakta idi. Sadrazam Tuna’ya ilerlemeyi tamamlamış ve Petronun barışı kabul etmediğini duymuştu.
Şimdi 200.000 kişilik ordu sahadaydı ve Eflak prensliğinden ses yoktu Petro’ya. Elbette Prens Türklere karşı bayrak kaldırmadan Eflak Beyliği baş kaldırmazdı.
Brankovo korkunca taraf değiştirip Türklerin yanına geçmişti. Rus ordusu için yaptığı ikmal malzemeleride Türk ordusuna geçmiştir.
Bu durum yıkım olmuştur Rusya için. Ama Petro gene de seferden vazgeçmeyecektir.
Prut Savaşı Zamanı
Artık zamanı gelmişti. Petro aşağı Prut’ta Türklerin ikmal malzemelerinin olduğunu ve onları ele geçirmek istediğini söylemişti.
Çar ters taraftan yola çıkıp Sadrazamın önünü kesecekti. Ama gücü kısıtlı olan Rus ordusu Hilal çizen Türklerin arasında sıkıştı.
Petro bu kuşatmadan çıkmak için son bir hamle daha yapacaktı. Bu taaruz ordusuna pahalıya mâl olacaktı.
Artık Rusya için geri çekilmekten başka bir şans yoktu bunun için acilen barış yapmak zorunda kalan Petro elçilerini sadrazama yollayacaktı.
Türk tarafı aralıksız saldırı düzenledi Rus tarafına. Gerçekten Petro bu saldırıları durduramaz ise çok büyük bir felakete yol açılabilirdi.
Türk tarafının şartlarının neler olacağını tahmin edebiliyordu Petro. Hatta XII. Karl’ın padişahın yanında olduğunuda biliyordu.
Verebileceği tavizler sarsıcı boyutta olacaktı. Ama kendisinin esir düşmesi Rusyanın sonu anlamına geleceğini çok daha iyi biliyordu. Sadrazama yollanan rüşvetler biraz şartları yumuşatmak amaçlı idi.
Aslında Baltacı Paşa savaş riskine girmeden bu savaşı kazanabilirdi. Sadrazamın elinde ama Petronun bilmediği bir şey vardı.
Rus süvarisi Türk tarafının ikmal malzemelerinin bir çoğunu ele geçirmişti. Osmalı’ya ait barut deposu imha edilmiş vaziyette duruyordu.
Tatarlar saldırı istiyor ve savaşı kazanmak istiyordu. Tam taaruz emri verecek iken gelen Rus elçisi antlaşma öneriyor ve müzakereler başlıyordu.
Rusya kaybetmişti bu seferi.
Prut Antlaşması ile Osmanlı’nın Kazandıkları
- Rusya 1696 seferinin ve 1700 antlaşmasındaki haklarından vazgeçecekti.
- Azak ve Tagonrog iade edilecek.
- Rusyanın karadeniz filosu ilga edilecek .
- Aşağı Dinyeper kaleleri yıkılacak.
- Rusya İstanbul’da büyükelçi bulundurma hakkını kaybedecek.
- İsveç Kralı XII. Karl ülkesine serbest olarak geçecek ve tanınacak.
- Osmanlı ordusu kenara çekilecek ve Rus ordusu barış içinde Rusya’ya dönecekti.
Aslında Petro bunları mutluluk ile karşıladı beklediğinden hafif bir antlaşma olmuştu.
Bu şartlar ile kurtulduğuna sevinmiş olacaktı. Petro Sadrazam caymadan hemen antlaşmanın imzalanmasını istedi.
Sefer bitmiş Ruslar yenilmişti. Ama İsveç Kralı’da kaybetmişti. Aslında Prut savaşı Petro’nun sonu olabilir ve Karl eski günlerine dönebilirdi. O tarihten sonra Baltacı ile düşman olmuşlardır.
Prut Savaşı Sonuçları
- Prut seferi sonunda öncelikle Rusya ve Petro Güneye inme hayallerini kapattılar.
- Bu savaş sonunda Padişah III. Ahmet tarafından Baltacı Mehmet Paşa azledildi
- Savaşı kazanan sadrazam kimseyi mutlu edemedi. Bir çok şey kazanacakken hiçbir şey kazanmamış gibi oldu.
- Boğdan Prensi Kantemir Katerina sayesinde kaçabildi ve Rusya’ya sığındı.
- Eflak Prensi o şansı elde edemedi ve İstanbul’da oğluyla beraber asıldı.
- Petro’nun yaşamı boyunca Rusya bir daha Karadenizde olmayacaktı.
Bu savaşa bakınca Petro Poltova savaşında XII. Karl’ın yaptığı hatayı yapmıştır. Osmanlı devletine bilinçsiz şekilde saldırmıştı. Ama Karl kadar şansız değildi Petro. Kendini Osmanlı’dan üstün görmesi ve yanındaki prensliklere güvenmesi az daha sonunu getiriyordu.
Onun görevini ilerleyen Zamanlarda bu işi Büyük Katerina tamamlayacaktı. Petro o döneme kadar Baltık devletleri ile uğraşıp yüzünü batıya dönmüştü. Bu yüzden Güneye önem verememişti.
Sonuç olarak Petro çok büyük darbe alacak iken çok az hasarla atlamış olduğu bu savaş Rus tarihinde bir dönüm olarak tarihteki yerini alacaktı.
Twitter'da takip edin Bir e-posta göndermek 
