1. Kosova Savaşı Hakkında Bilinmeyen Detaylar

I. Kosova Savaşı, Sultan I. Murad komutasındaki Osmanlı ordusu ile Sırp kumandanı Lazar önderliğindeki çok uluslu Balkan ordusu arasında 28 Haziran 1389 tarihinde yapılan savaş.

Birinci Kosova Savaşın Nedenleri

• Geçmişteki Çirmen, Sırpsındığı gibi savaşlarla mağlup olan Balkan uluslarına bağlı prenslerin, Osmanlı Devleti’nin kaybettiği Ploşnik Savaşı ile umutlanmaları.
• Türk ve Müslüman kökenli olan Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde yaşamayı istemeyen başta Sırp prensler olmak üzere çeşitli Balkan uluslarına bağlı prenslerin Osmanlı aleyhinde çalışmaları ve kuvvet toplamaları.
• Balkanlarda bulunan prensliklerin, Osmanlı Devleti’ne ödedikleri vergileri ödemek istememeleri.
• Osmanlı Devleti’nin uyguladığı İskan politikası ile Anadolu’dan Balkan topraklarına yerleştirilen Türkmenler’in Anadolu’ya geri gönderilmek istenmesi.
• Osmanlı Devleti’nin, Balkan topraklarındaki egemenliğini sağlamlaştırmak istemesi.
• Müslüman Osmanlı Devleti’nin Avrupa’dan çıkartılmak istenmesi.

Birinci Kosova Savaşı Hakkında

Sultan Murad’ın 1387 tarihinde Anadolu hükümdarlarının en güçlüsü olan Karaman ordularını mağlup etmesi Anadolu’da da Osmanlı Devleti’nin gücünü ve önemini arttırmıştır.

Bu parlak zaferin sonunda, 1. Kosova Savaşı sırasında Anadolu beylerinin müttefik Balkan ordularına karşı Sultan Murad’ın yanında durmalarına sebep olmuştur.

Bosna Kralı Stephen Tvrtko ile Sırp Kralı Lazar, Hırvat ve Arnavut prensleri arasında önce kuzeyden gelecek Macarlara ve güneyden gelmekte olan Türklere karşı bir ittifak yapılmıştır.

Yapılan ittifak ile ana saldırı planı Türklere karşı planlanmıştır. Bu devletler yapacakları saldırıyı Osmanlıların Anadolu’da meşgul oldukları bir dönemde yapmak istemişler, bunun içinde Karamanoğluyla da anlaşmışlardır.

Sultan Murad hızlı hareket ederek Karamanoğlu’nu barışa mecbur bıraktıktan sonra onun müttefiki olan Bosna kralının topraklarına da uç kumandan Şahin Paşa komutasında yirmi bin kişilik bir kuvvet göndermiştir.

Osmanlı ordusunun yaklaştığı haber alan Sırp ve Bosna Kralları otuz bin kişilik kuvvetleri ile Ploşnik bölgesinde Osmanlı ordusunu bozguna uğratmayı başarmışlardır.

Osmanlı ordusunun bu mağlubiyeti zaten gizlice hazırlanmakta olan Balkan Kral ve prenslerini Osmanlılar aleyhine harekete geçirmiştir.

Birinci Kosova Savaşı Kimler Arasında Yapıldı

Birinci Kosova Savaşı, Sultan I. Murad önderliğindeki Osmanlı ordusu ile Sırp kumandanı Lazar Hrebelyanoviç önderliğindeki çok uluslu Balkan ordusu arasında yapılmıştır. Savaşa katılan Balkan ulusları şu şekildedir:

• Lehler
• Bosna
• Çekler
• Macarlar
• Sırplar
• Bulgarlar
• Arnavutlar
• Eflak Prensi

Bulgarların İttifaktan Çekilmesi

Sultan Murad, bu ittifaktan ve aleyhine harekete geçileceğinden casuslar aracılığıyla haber alınca soğukkanlılığını korumuş ve hiç telaş göstermemiştir.

Dengeli ve planlı bir şekilde hazırlıklarına devam etmiştir. Önce ittifaka dahil olan ve kendisine karşı muhalefet eden Bulgarların müttefiklerle birleşmesinden önce onları savaş dışında bırakmayı tasarlamıştır.

1388’de Veziri Çandarlı Ali Paşa komutası ile otuz bin kişilik bir orduyu Bulgarlar üzerine göndermiş ve aynı zamanda da Anadolu Beylerinden yardım istemiştir.

Sırpların Bulgarlara yardım ihtimalini göz önüne alan Ali Paşa, hızlı hareket ederek Bulgar Krallığının merkezi olan Tırnova’yı ele geçirmiştir. Bu şekilde hızlı hareket eden Çandarlı Ali Paşa, Bulgar Kralı Şişman’ı şaşkınlığa düşürerek kralın Balkan ittifakına girmesini ve Osmanlı ordusuna saldırmasını önlemiştir.

Birinci Kosova Savaş Kararının Alınması

Sultan Murad, bu son seferine hareketi sırasında Anadolu’daki toprakların güvenliği için beylerinden beş kişiyi bıraktıktan sonra Rumeli’ye geçmiştir. Oğullarından Bayezid ile Yakup’u da sefere çağırmış ve Anadolu beylerinden istemiş olduğu kuvvetleri de beraberinde götürmüştür.

Bunlardan başka Makedonya’da bulunan ve Osmanlı himayesini kabul etmiş olan Sırp beyleri ile Köstendil prensi Konstantin’de askerleri ile padişah ordusuna katılmışlardır.

Bir müddet önce hacca giden Gazi Evrenos Bey gibi tecrübeli bir Rumeli akıncı komutanın o dönemde gelerek orduya katılması ve böyle bir savaşta hazır olması Türk ordusunun maneviyatının artmasına sebep olmuştur.

Bulgaristan konusunu halleden Ali Paşa, Yanbolu’ya dönerek padişahla orada buluşmuştur. Türk kuvvetleri  İhtiman, Sofya, Köstendil, Kratova yoluyla düşman kuvvetlerine doğru harekete geçmiştir.

Bu arada savaş meclisi toplanmış, oybirliğiyle ana düşman kuvvetleri ile karşılaşmak ve Evrenos Bey’in tavsiyesi ile düşmandan önce savaş bölgesine ulaşıp iyi bir konum elde etmek için ileriye gidilmesine karar verilmiştir. Bunun içinde Sırp Kralı Lazar’ın merkezi olan Priştine’ye doğru harekete geçilmiştir.

Ordunun öncü kuvvetlerini Gazi Evrenos Bey ile Paşa Yiğit komuta etmişlerdir. Priştine’ye üç kilometre daha yakın olan Üsküp ve Priştine arasındaki Kosova Ovasında müttefik düşman askerleri ile karşılaşılmıştır. Müttefik düşman askerleri sayı bakımından daha avantajlı bir durumunda savaşmışlardır.

Düşmanla karşılaşınca Sultan Murad hemen savaşı başlatmak istemiş ise de, Evrenos Bey havanın sıcak ve askerin yorgunluğu sebebi ile savaşın ertesi güne bırakılması kararlaştırılmıştır.

Birinci Kosova Savaşı (1389)

Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki konumunu tayin edecek olan bu savaş olacaktır. Sırp kaynaklarına göre 21 Haziran 1389 tarihi verilirken, Türk tarihindeki kaynakların incelemesine göre de 10 Ağustos 1389 salı günü Kosova Ovasında meydana gelmiştir. (Savaşın tarihi tartışmalıdır)

Osmanlı ordusunun merkezinde adet olduğu üzere padişah ve yeniçeriler, sağ kolda Şehzade Bayezid, sol kolda Anadolu beylikleri askerleriyle Şehzade Yakub bulunuyordu. Sırplar ise Lazar merkezde, sağda damadı Vuk Branković, solda Bosna Kralı Tvrtko’nun askerleri yer alacak şekilde yerleşmişlerdi.

İki tarafın kuvvetlerinin miktarı bilinmiyor. Osmanlılar düşman kuvvetinin kendi kuvvetlerinden fazla olduğunu söyledikleri gibi karşı taraf da aksini beyan etmiştir. Fakat tarihçi Hammer’in de kaydettiği gibi düşman kuvvetinin Osmanlı askerinden fazla olması padişahı endişeye ve tereddüte düşürdüğünü belirtmiştir.

Savaşa düşmanın başlatmış olduğu top atışı ile başlanılmıştır. Savaş sırasında Osmanlı ordusunun sol kolu sarsılmışsa da Şehzade Bayezid’in sol kola yardımı ve düşman saflarını yarması ile bu tehlikeli durum düzeltilmiştir.

Türk ordusunun kahramanlığı ve savaş planının mükemmel şekilde düzenlenmiş ve uygulanmış olması sayesinde üstün kuvvette olan düşman bozulmuş ve Bosna kuvvetleri hızlı şekilde geri çekilmişlerdir. Birinci Kosova Savaşı sekiz saat sürmüştür.

Sultan Murad savaş alanından ayrılıp çadırına gelmeden, bu zafer nedeniyle savaş sahasını gezdiği sırada Miloş Obiliç adında yaralı bir Sırp, Sultan Murad’ı hançerlemiştir.

Savaş henüz bitmediğinden ağır yaralı olmasına rağmen Sultan Murad savaşın sonuna ve kesin zafere kadar emir  ve kumandayı bırakmamıştır. Türk kuvvetleri tarafından sarılarak kaçamayan Sırp Kralı Lazar ile oğlu ve bin kadar askeri esir edilmiştir.

Sultan Murad, düşmanı takip eden oğlu Bayezid’i çağırarak ordunun ileri gelenlerinin de onayı ile hükümdarlığı kendisine bırakmış ve hayatını kaybetmiştir.

Birinci Kosova Savaşının Sonuçları ve Önemi

• Savaşın Osmanlılar açısından önemi yerli feodal beylerin direnişinin kırılması, güneye doğru inme imkânını ve Kuzey Sırbistan’daki hâkimiyetin kapılarının açılmasını sağlamasıdır.
• Uzun vadede Osmanlılar’ın Balkanlar’ın güney kesimine yerleşmelerine, bölgenin sosyal, ekonomik, hatta etnik ve siyasî yapısında önemli değişmelerin meydana gelmesine de zemin hazırlamıştır.
• Birinci Kosova Zaferi’yle Türkler kesin şekilde Balkanlara yerleşmiştir. Bu zaferle bölge tamamen Osmanlı’nın eline geçerken, Sırplar istiklallerini kaybetmişlerdir.
• Birinci Kosova Savaşı, Türklerin Güney Doğu Avrupa’da kalmak için Sırpsındığı ve Çirmen Savaşlarından sonra kazandıkları üçüncü büyük savaştır.
• Bu savaşta büyük zaferi sağladıktan sonra gözlerini hayata kapamış olan I. Murad, tarihte Gazi Hünkar, Murad Hüdavendigar diye anılan büyük Osmanlı Padişahıdır.

• Musul Sorunu: Lozan Antlaşmasının En Büyük Pürüzü
• 1924 Anayasası: Barış ve Kalkınma Dönemi
• Sivas Kongresi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
• 9 Adımda Halifeliğin Kaldırılması Ve İlginç Detaylar
• İzmir Suikastı: Atatürk’e Kurulan Tuzak

• İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, TTK, cilt 1, s.250
• J. Von Hammer, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, İlgi Kültür Sanat, I. Cilt s.80
• I.Kosova Muharebesi – Vikipedia