İzmir’in İşgali ve Türk Milletinin Uyanışı

İzmir’in İşgali Ne Zaman Oldu?

İzmir’in Yunanistan tarafından işgali İtilaf Devletlerinin 1919 senesinde yaptığı en büyük hata olarak tarihteki yerini almıştır.

Türk Milletinin İzmir’in İşgal edilmesine gösterdiği tepki tüm Ulusun birleşmesine sebeb olmuştur.

Paris barış Konferansında İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edileceğinin kararı İtilaf Devletleri arasında çatışmaya yol açmıştır.

15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in Yunanistan tarafından işgali 9 Eylül 1922 senesinde Türk Ordusunun İzmir’e Girmesi ile sona erecektir.

İzmir’in İşgali Hangi Konferansta Kararlaştırılmıştır

Paris Barış Konferansı Birinci Dünya Savaşı sonunda savaşı bitirmek için antlaşmaların hazırlandığı uluslararası bir konferanstı.

Bu konferansa 32 devlet katılmış olmakla beraber kararları “Dörtler Konseyi” alacaktır.

18 ocak 1919 senesinde toplanan konferansa galip devletler ile onlara karşı mücadele vermiş olan devletlerin tamamının üye olacağı Milletler Cemiyetinin kurulmasına karar verilmişti.

Bu cemiyet için özerk bir komisyon kurulması kararı alınmıştır.

Amerika Birleşik Devletlerinin Wilson İlkerini gözardı eden galip devletler çok ağır antlaşmalarla mağlup devletleri adeta yok edecek noktaya getirmişlerdir.

Bu sebeble Amerika ve Avrupa arasında ilişkiler donma noktasına gelmişti. Ama İzmir işgalinde dengeyi Yunanlılar lehine çeviren kişide Woodrow Wilson olmuştu. Fakat Lloyd George da Yunan desteğini hep sürdürmüştür.

Lloyd George ile İngiltere’de Yunan iş camiasıyla ilişkileri bunda rol oynamıştı. Aynı zamanda Yunanistanın İzmir’i işgaline finans sağlayacak olan silah tüccarı Basil Zaharoff’la olan ilişki ibreyi Yunanistana çevirecektir.

İzmir İşgali İçin Galip Devletler Arasındaki Çatışma Sebebi Nedir?

İngiltere’nin Paris Barış Konferansında ağırlığını Yunanistan lehine vermesi doğaldı. İngiltere’nin ekonomik ve stratejik sebebleri bu yöndedir.

Lloyd George ve Venizelos arasındaki yakınlık Fransızları rahatsız etmiştir. Bu durum da Fransızlar Antalya bölgesinde İtalyanları denge olarak kullanmıştır.

Burada İtalya’da İzmir krizi başgösterdi. Buna sebeb olan olay İtalyanların Fiume limanını kontrol etmek ısrarı idi. İtilaf devletleri bu limanları Yugoslav devletine vermek isteyince İtalya konferansı terk etti.

Paris Barış Konferansı böylece Üç büyüklere kaldı. İtalya ve Üç büyük devlet arasındaki çatlak sonunda Yunanistan’a İzmir işgali için koz verdi. Buradaki çatışmanın ana sebebi İtalyanların Anadolu’daki elde ettiği toprakları azaltmaktır.

İzmir’in İşgali Kararı Veriliyor

İtalyanların konferansı terk etmeleri ve Antalya bölgesine asker çıkartmaları Yunanistanı harekete geçirdi. İtalyanların batıya ilerlediği ve İzmir’e çıkarma yapacaklarını yönünde üç büyük devleti uyarmıştı.

İtalyanın etkisini kırmak için Rodos adasını elinde tutan İtalyanların oradaki Yunanlılara kötü muamele yaptığı belirtmişti. Bunuda Başkan Wilson’a çok sayıda yollanan telgrafla ispat etmeye çalıştı.

Başkan Wilson bu telgraflar sonucu İtalya barış için tehdittir diyecekti.

İtalyanın bu yaptığının kendi kaderini belirlemek ilkesine aykırı olduğu söylemiş ve Osmanlı Devletinde yaşayan Rumların kaderini Yunanistana vermek olduğu sonucuna varmıştı.

Venizelos’a verilen bu haber ile Yunanlılar İzmir’i işgal etmek amacıyla hemen donamalarını hazırlamıştı.

İzmirin İşgali

Yunan donanması İngiltere kılavuzluğunda 15 Mayıs gecesi İzmir limanına gelmiş ve İzmir’i işgale başlamıştı. Sevinçten deliye dönen taraf elbette Rumlar balkonlardan bayraklarını sallıyorlar ve İzmir’in işgalini kutluyorlardı. Esas yangın yeri Türk mahallesindeydi.

Türk Milleti Yunanlıların karşısında ilk şehitlerini verecekti. Bunlar mevcut subaylar ve gazeteci Hasan Tahsin gibi onurlu ve sorumlu hareket etmiş vatanseverlerdi.

Hasan Tahsin diğer adı “Osman Nevres” olan gazeteci İzmir’e çıkarma yapan seçkin Yunan birliklerine (Efzon Alayı) Kordonboyu’ndan ilk kurşunu sıkıp tarihe geçmiş ve Türk direnişini başlatmıştır. Anadolu işgali Yunanistan için bir felakete dönüşecekti.

Bu aslında normaldi tecrübesiz ve kimliği oturmamış bir Balkan Devletiydi Yunanistan. Bu işgal sonucu Anadolu ateşi fişeklenmiş direnişler başlamıştı.

İzmir’in İşgalinin Türk Milletinin Üzerindeki Etkisi Nedir?

Yunan işgaline yönelik kitlesel mitingler Bursa’dan Karadeniz ve Doğu Anadoluya kadar yayıldı.

Mayıs sonunda başkentte Sultanahmette Halide Edip’in katılım ile protesto mitingleri düzenlendi. Halide Edip , Türk insanını haklı isyana davet etmişti.

İzmir işgali ve Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsuna çıkması bağlantılı olmasada halkta bir direniş duygusu uyandırdı. Samsundan çekilen telgraflar ile işgal protesto edildi.

Hasan Tahsin’in ilk kuşunu Batı Anadoluda silahlı mücadeleyi başlatmıştır. Reddi İlhak cemiyeti kurulmuş ve direnişi örgütlemiştir.

Bu batı cephesinin kurulmasındaki ilk adımdır. İleride bütün cemiyetler birleşip Kuvayı Milliye çatısında birleşeceklerdi.

Milli bilincin ortaya çıkmasında ve Kurtuluş Savaşının hazırlanmasına yol açmıştır. Acı ve kötü günler yaşayan Türk Milleti için İzmir’in işgali milli potansiyeli ortaya çıkartıp en yüksek noktaya taşımıştır.

Halka belki o günlerde bundan başka bir şekilde düşmanın gerçek niyeti anlatılamazdı.

Düşman aptallık edip İzmir’e gelmeseydi , bütün memleket gaflet içinde uyumaya devam edebilirdi Mustafa Kemal Atatürk

Vatanın Batı bölgelerine çöken karanlık bulutları dağıtmak için Samsunda bir güneş doğmak üzereydi.