\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Genelgenin g\u00f6nderildi\u011fi m\u00fcd\u00fcrl\u00fckler, \u0130stanbul, Sivas, Trabzon, Diyarbak\u0131r, Konya, Ankara, Kastamonu, H\u00fcdavendigar’d\u0131r. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k, Mustafa Kemal Pa\u015fa ve arkada\u015flar\u0131 o g\u00fcne kadar oldu\u011fu gibi, gereken telgrafhanelerin denetim alt\u0131nda bulundurulmas\u0131n\u0131 ve h\u00fck\u00fcmetin emrini yerine getirmeye kalk\u0131\u015facaklar\u0131n Divan\u0131 Harbe verilmesini kararla\u015ft\u0131rd\u0131lar.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
\u0130stanbul h\u00fck\u00fcmeti bu s\u0131rada bir hamle daha yapmay\u0131 gerekli g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr. Refik Halit Karay’\u0131n<\/strong> ba\u015far\u0131l\u0131 olarak a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131 “telgraf haberle\u015fmesinin engellemesine” ek olarak komutanlar aras\u0131nda \u015fifreli haberle\u015fmenin \u00e7o\u011falmas\u0131 milli m\u00fccedeleye yap\u0131lan engellemenin bu yoldan atlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtiyordu.<\/p>\n
Bunun \u00fczerine 15 A\u011fustos 1919 tarihinde Harbiye Bakan\u0131 S\u00fcleyman \u015eefik Pa\u015fa, yay\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 bir emirde, kolordular\u0131n aralar\u0131nda \u015fifreli haberle\u015fmelerini yasaklad\u0131. Emre g\u00f6re kolordular ve askerlik \u015fubesi ba\u015fkanl\u0131klar\u0131, \u015fifreleri sadece bakanl\u0131kla haberle\u015fmelerde kullanabileceklerdi. Aralar\u0131nda \u015fifre ile yapacaklar\u0131 resmi haberle\u015fmeleri do\u011frudan bakanl\u0131\u011fa yapacaklard\u0131.<\/p>\n
<\/a>
Kaz\u0131m Karabekir Erzurum’da – 1919 – (erzrurumarsivi.com)<\/figcaption><\/figure>\n
<\/span>Telgraf Genelgesine Ordunun Verdi\u011fi Tepki<\/span><\/h3>\n
17 A\u011fustos 1919’da Kaz\u0131m Karabekir Pa\u015fa<\/strong>, Harbiye Bakan\u0131’ndan \u015fifre ile haberle\u015fmeyi yasaklayan 15 A\u011fustos tarihli emri geri almas\u0131n\u0131 istedi. G\u00f6reve gelen Harbiye bakanlar\u0131n\u0131n komutanlara olan g\u00fcvensizli\u011finden dolay\u0131 \u015fikayette bulunan Kaz\u0131m Karabekir<\/strong>, \u015fifreli telgraf \u00e7ekmeyenleri divan\u0131harbe verilece\u011fini de a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Mustafa Kemal Pa\u015fa, Samsun’a \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnden itibaren emirlerini kolordular\u0131n \u015fifreleri ile veriyordu. G\u00f6revden al\u0131nd\u0131ktan sonra da bu \u015fifreler ile haberle\u015fmeye devam ediyordu.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Ayr\u0131ca S\u00fcleyman \u015eefik Pa\u015fa’ya<\/strong> uzun ve a\u011f\u0131r bir protesto telgraf\u0131 \u00e7ekti\u011fi gibi, onu Sadrazam’a da \u015fikayet etti. \u00dclkeyi i\u015fgal eden d\u00fc\u015fman askeri kar\u015f\u0131s\u0131nda a\u00e7\u0131k telgraf \u00e7ekmenin ihanet oldu\u011funu bildirmi\u015fti.<\/strong><\/p>\n
S\u00fcleyman \u015eefik Pa\u015fa’n\u0131n<\/strong> alm\u0131\u015f oldu\u011fu bu karara kar\u015f\u0131 \u015fiddetli bir tepki de Ali Fuat Pa\u015fa’dan<\/strong> gelmi\u015ftir. Bakan\u0131n ald\u0131\u011f\u0131 bu karara kar\u015f\u0131 ba\u015fta yirminci kolordu oldu\u011fu halde di\u011fer kumandanlar da tepki g\u00f6stermi\u015flerdir. S\u00fcleyman \u015eefik Pa\u015fa<\/strong> kolordular\u0131n bu direni\u015fine \u00f6nem vermek istemiyor, ikaz ve uyar\u0131lara kar\u015f\u0131 inatla diren\u00e7 g\u00f6stermeye devam ediyordu.<\/p>\n
\u015eifreli haberle\u015fmeyi yasaklad\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in gizli emirler alt makamlara verilemiyor, bunlar a\u00e7\u0131k telgraflarla verildi\u011fi takdirde bir\u00e7ok askeri s\u0131rlar\u0131m\u0131z a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kacakt\u0131r. Bu durumun daha fazla sorumlulu\u011funu \u00fczerimize alamayaca\u011f\u0131z. Yirmi d\u00f6rt saate kadar \u015fifreli haberle\u015fmeye izin vermedi\u011finiz takdirde b\u00fct\u00fcn telgrafhaneler askeri i\u015fgal alt\u0131na al\u0131narak haberle\u015fmeye eskisi gibi devam edilecektir.<\/em> Ali Fuat Cebesoy <\/cite><\/p><\/blockquote>\n
Ali Fuat Pa\u015fa’n\u0131n<\/strong> g\u00f6stermi\u015f oldu\u011fu bu tepki kar\u015f\u0131s\u0131nda, verilmi\u015f olan h\u00fck\u00fcmet 21 A\u011fustos 1919 tarihinde bu emri kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u00e7i\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131n Posta ve Telgraf Genel M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc’ne g\u00f6nderdi\u011fi yaz\u0131da, kumandanlar\u0131n \u015fifreli haberle\u015fmeye devam etmelerinin. zorunlu g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc belirtilmi\u015ftir.<\/p>\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>Milli M\u00fccadelenin Birle\u015fmesini \u00d6nleme Giri\u015fimi<\/span><\/h2>\n
\u0130stanbul H\u00fck\u00fcmeti<\/strong> i\u00e7in Ege b\u00f6lgesindeki Kuvay\u0131 Milliye hareketi<\/strong>, Mustafa Kemal Pa\u015fa<\/strong> ile arkada\u015flar\u0131n\u0131n me\u015frutiyet\u00e7i kongrecilik \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n yan\u0131nda daha az zararl\u0131 duruma gelmi\u015fti. Bat\u0131da olu\u015fan Kuvayi Milliye<\/strong> hareketleri ile Do\u011fu’daki geli\u015fen hareket aras\u0131nda belirgin farkl\u0131l\u0131klar bulunmaktayd\u0131.<\/p>\n
Asl\u0131nda, bu \u00f6yle bir durum alm\u0131\u015ft\u0131 ki, 29 Temmuz’da, Mustafa Kemal Pa\u015fa<\/strong> ve Rauf Bey’le<\/strong> Hac\u0131 \u015e\u00fckr\u00fc<\/strong> ve Demirci Efe’nin<\/strong> tutuklanmas\u0131 kararla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015fken, Bat\u0131 Anadolu’daki “yasal” Kuvay\u0131 Milliy<\/strong>e hareketinin Mustafa Kemal’in hareketi<\/strong> ile birle\u015fmesini \u00f6nlemek \u00fczere, h\u00fck\u00fcmet \u00f6zellikle Kuvay\u0131 Milliye’ye yak\u0131nl\u0131k g\u00f6stermeye ba\u015flad\u0131.<\/p>\n
\u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130stanbul h\u00fck\u00fcmeti, Ege ve Marmara’da olu\u015fan ulusal hareketler ile Do\u011fu ve \u0130\u00e7 Anadolu’daki ulusal hareket aras\u0131nda \u00f6nemli farklar oldu\u011funu anlad\u0131. Bu farklar kendisini \u015fu \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131:<\/p>\n
\n
Siyasal d\u00fczenle ilgili farkl\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131n\u0131n bulunmas\u0131<\/em><\/li>\n
Do\u011fu’daki hareket \u00fczerinde ordu komutanlar\u0131n\u0131n etkin rolleri<\/em><\/li>\n
Birlikte savunma ve direnme konusunda farkl\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeleri<\/em><\/li>\n<\/ul>\n<\/span>Siyasal D\u00fczen \u0130le \u0130lgili Taleplerin Farkl\u0131 Olmas\u0131<\/span><\/h3>\n
\u00d6ncelikle<\/strong>, Bat\u0131’da kurulmu\u015f olan Kuvay\u0131 Milliye<\/strong> \u00f6rg\u00fctlerinin i\u00e7 siyasal d\u00fczenin de\u011fi\u015fimesi ile ilgili hi\u00e7 bir iste\u011fi bulunmamaktayd\u0131. Mevcut saray mutlakiyetine kar\u015f\u0131 hi\u00e7bir itirazda bulunmam\u0131\u015f, Meclis’in toplanmas\u0131 konusunda hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ortaya koymam\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
Akhisar’daki \u0130ngiliz Kontrol Subay\u0131’n\u0131n raporuna g\u00f6re, b\u00f6lgedeki T\u00fcrk kuvvetlerinin mevcudu 33-34 bin, 22 bin de yedek asker bulunmaktayd\u0131. Cepheler kendi ba\u015flar\u0131na m\u00fccadele ediyorlar ve ortak bir kumandana ba\u011fl\u0131 bulunmuyorlard\u0131. Bat\u0131’daki hareket Mustafa Kemal Pa\u015fa’n\u0131n<\/strong> hareketi gibi siyasi bir nitelik ta\u015f\u0131m\u0131yordu.<\/p>\n
Oysa Do\u011fu’daki hareket, demokratik taleplerde bulunuyordu. Ate\u015fkesten sonra olu\u015fan h\u00fck\u00fcmetleri zay\u0131f ve \u00e7aresizlikle su\u00e7luyor, \u00e7arenin Meclisin acil olarak toplanmas\u0131nda g\u00f6r\u00fcyordu. Bu istek, Erzurum Kongresi<\/strong> kararlar\u0131nda bulundu\u011fu gibi, Padi\u015faha’da Damat Ferit Pa\u015fa’y\u0131<\/strong> \u015fikayet ederek 24 Temmuz’da Mebuslar Meclisi’ni toplant\u0131ya \u00e7a\u011f\u0131r\u0131lmas\u0131 dile\u011finde bulunmu\u015ftur.<\/p>\n
<\/a>
Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 Komutanlar\u0131<\/figcaption><\/figure>\n
<\/span>Ordunun Oynad\u0131\u011f\u0131 Etkin Rol<\/span><\/h3>\n
\u0130kinci \u00f6nemli fark<\/strong>, Do\u011fu Anadolu’da ve \u0130\u00e7 Anadolu’daki hareketin halk\u0131n ileri gelenlere dayanmakla birlikte bunda ordunun ve \u00f6zellikle ordunun komutanlar\u0131n\u0131n oynad\u0131\u011f\u0131 etkin rold\u00fcr. Bat\u0131’da ordunun b\u00f6yle bir etkin rol\u00fc bulunmamaktad\u0131r. Bunun ba\u015fl\u0131ca nedenleri:<\/p>\n
\n
\u00c7anakkale sava\u015f\u0131ndan sonra, Bat\u0131 b\u00f6lgesinde bir cephenin bulunmamas\u0131ndan dolay\u0131 ordunun zay\u0131f olmas\u0131<\/li>\n
Bat\u0131’da bulunan ordunun Do\u011fu’daki gibi geleneksel bir istiladan koruyuculuk, hatta kurtar\u0131c\u0131l\u0131k rol\u00fc \u00fcstlenmesi<\/li>\n
\u0130zmir’in i\u015fgali s\u0131ras\u0131nda Ali Nadir Pa\u015fa, \u0130zmir’de bulunan b\u00fct\u00fcn subaylara \u0130zmir’in i\u015fgal edilece\u011fini duyurmu\u015f, kar\u015f\u0131 konulmamas\u0131 emrini vermi\u015f bundan dolay\u0131 b\u00f6lgede bulunan ordunun maddi ve manevi olarak \u00e7\u00f6km\u00fc\u015f olmas\u0131.<\/li>\n<\/ul>\n
Bat\u0131’daki Kuvayi Milliye<\/strong> ve \u00f6zellikle kongre faaliyetleri incelendi\u011fi zaman, halk\u0131n \u00f6nc\u00fc bir faaliyet \u00fcstlendi\u011fi g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. 26 Temmuz’da toplanan Bal\u0131kesir Kongresi’nde<\/strong> haz\u0131r bulunan 48 ki\u015fiden 41’i halk\u0131n ileri gelenleri olarak imza atm\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n
Do\u011fu’da ordunun \u00f6nderli\u011fi, Bat\u0131’da da halk\u0131n ileri gelenlerinin \u00f6nc\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc a\u011f\u0131r bas\u0131nca, saray\u0131n Do\u011fu’da ordu \u00f6nderli\u011finde olu\u015fan kongre \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 nedeniyle daha \u00e7ok \u00fcrkmesine neden olmu\u015ftur.<\/p>\n
\u00c7\u00fcnk\u00fc ordu daha \u00f6rg\u00fctl\u00fc bir kurumdu ve gerekti\u011finde iktidar\u0131 tehdit etmek, iradesini ona kabul ettirmek \u00fczere \u0130stanbul’da da varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 duyurabilecek imkanlara sahipti.\u00a0Bat\u0131’daki e\u015fraf\u0131n b\u00f6yle bir iddas\u0131 ve olanaklar\u0131 bulunmamaktayd\u0131.<\/p>\n
Erzurum Kongresi’nde<\/strong> b\u00f6lgesel kurtulu\u015fun \u00f6tesinde ulusal kurtulu\u015f bilincinin y\u00fcksek olmas\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k, Bat\u0131’daki kongrelerin sadece b\u00f6lgesel kurtulu\u015f \u00e7abalar\u0131 \u00fczerinde durmakla yetinmi\u015flerdir.<\/p>\n
<\/a>
G\u00f6zalt\u0131na al\u0131nan T\u00fcrk Filosu ve el konan arabal\u0131 \u0130ngiliz subay\u0131n\u0131n bir k\u0131sm\u0131 (Alman Gezgini). \u00a9 IWM Q 14170<\/figcaption><\/figure>\n
<\/span>Ortak Savunma ve Direni\u015f Konusunda Farkl\u0131l\u0131klar<\/span><\/h3>\n
Erzurum Kongresi’nin<\/strong> 3. maddesi “her t\u00fcrl\u00fc i\u015fgal ve m\u00fcdahaleyi” Rumluk ve Ermenilik kurmak amac\u0131na y\u00f6nelik sayarak, buna kar\u015f\u0131 birlikte savunma ve direni\u015f esas\u0131n\u0131 kabul etmi\u015ftir.<\/p>\n
Bunun yan\u0131nda Bat\u0131’daki kongreler sadece Yunan i\u015fgaline kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131km\u0131\u015flar ve Yunanl\u0131lar\u0131n b\u00f6lgeyi bo\u015faltmalar\u0131n\u0131 istemi\u015flerdi. Bu y\u00fczden bir siyasi zorunluluk olarak g\u00f6r\u00fcl\u00fcyorsa, \u0130zmir ve civar\u0131n\u0131n “medeniyet ve insaniyet ile bezenmi\u015f” \u0130tilaf devletleri askerleri taraf\u0131ndan i\u015fgal olunmas\u0131na taraftarlard\u0131.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Erzurum Kongresi’nin bu konudaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc daha \u00f6nce Amasya Kararlar\u0131’nda a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015f ve nitekim Samsun’da \u0130ngiliz askeri \u00e7\u0131kartmas\u0131na kar\u015f\u0131 gelinmi\u015fti.<\/strong> <\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
\u0130stanbul h\u00fck\u00fcmeti Bat\u0131 ve Do\u011fu aras\u0131ndaki ulusal farkl\u0131l\u0131klar\u0131 anlay\u0131nca, Bat\u0131’daki hareketin yan\u0131ndaym\u0131\u015f gibi g\u00f6z\u00fckm\u00fc\u015f, b\u00f6ylece onun Do\u011fu’daki hareketle birle\u015fmesini, \u00f6zellikle Sivas Kongresi’ne<\/strong> kat\u0131lmas\u0131n\u0131 \u00f6nlemeye \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Damat Ferit h\u00fck\u00fcmetinin<\/strong> Bat\u0131 Anadolu ulusal hareketi ile iyi ili\u015fkileri sonuna kadar devam edecektir. B\u00f6ylece, General Milne’in<\/strong> arzusuna uyarak 8 A\u011fustos 1919’da ulusal \u00f6rg\u00fctleri da\u011f\u0131t\u0131lmas\u0131n\u0131 isteyen h\u00fck\u00fcmet, bir ay ge\u00e7meden Anadolu’daki ulusal hareketlerin birle\u015fmemesi amac\u0131yla, bu hareketin bir k\u0131sm\u0131na ye\u015fil \u0131\u015f\u0131k yakm\u0131\u015f oluyordu.<\/p>\n
Elbette, Bat\u0131 Anadolu’da Kuvayi Milliye’nin<\/strong> ba\u015flatt\u0131\u011f\u0131 d\u00fczen \u0130stanbul h\u00fck\u00fcmeti taraf\u0131ndan sonuna kadar ho\u015f g\u00f6r\u00fclemezdi. H\u00fck\u00fcmetin Kuvay\u0131 Milliye’yi daha pasif duruma getirmek ve en sonunda baz\u0131 yerel kongreleri kendi y\u00f6netimine almak istemesi a\u00e7\u0131k\u00e7a biliniyordu.<\/p>\n
<\/span>\u0130stanbul’un Komutan Atamalar\u0131<\/span><\/h2>\nAmasya Genelgesi<\/strong><\/a> \u00fczerine ordu, h\u00fck\u00fcmeti yok saymaya ba\u015flam\u0131\u015f bulunuyordu. Asl\u0131nda m\u00fclkiye \u00f6rg\u00fct\u00fc merkeze kar\u015f\u0131 daha \u0131l\u0131ml\u0131yd\u0131; ama, o da \u00e7o\u011fu zaman ordu mensuplar\u0131n\u0131n bask\u0131s\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda merkezi dinlememek durumunda kalabiliyordu.<\/p>\n
Merkeze ba\u015fkald\u0131ran orduya verilecek, fakat uyulmayacak olan emirlerle hizaya sokmaya \u00e7al\u0131\u015fmak bo\u015funa bir \u00e7al\u0131\u015fmayd\u0131. Askeri \u00f6rg\u00fct\u00fcn ba\u015f\u0131na milliyet\u00e7i yeni ordu komutanlar\u0131 yerine, eski ordunun komutanlar\u0131n\u0131 getirmek ta\u015fradaki gen\u00e7 komutanlar\u0131 daha isyankar bir duruma da sokabilirdi.<\/p>\n
O d\u00f6nemde \u0130stanbul h\u00fck\u00fcmeti bu konuya el atarak, Anadolu’daki milliyet\u00e7i komutanlar\u0131 de\u011fi\u015ftirmeye, yerlerine kendine yak\u0131n olacak g\u00f6revlileri atamaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. Bu giri\u015fimlerden en \u00f6nemlisi, Abdullah Pa\u015fa’n\u0131n 3. Ordu m\u00fcfetti\u015fli\u011fine atanmak istenmesidir.\u00a0<\/strong><\/p>\n
Mustafa Kemal Pa\u015fa<\/strong> g\u00f6revden al\u0131nd\u0131ktan sonra, buraya ge\u00e7ici g\u00f6revle Kaz\u0131m Karabekir Pa\u015fa<\/strong> getirilmi\u015ftir. \u0130stanbul h\u00fck\u00fcmetinin sadece Abdullah Pa\u015fa’y\u0131<\/strong> g\u00f6revi ba\u015f\u0131na ge\u00e7irebilmeyi ba\u015farm\u0131\u015f olmas\u0131n\u0131n bile ulusal hareketi yava\u015flataca\u011f\u0131 ihtimaline kar\u015f\u0131l\u0131k, Kaz\u0131m Karabekir<\/strong> tepki g\u00f6stermeyi gerekli g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Bakanlar Kurulu 23 Haziran 1919 tarihli toplant\u0131s\u0131nda, 3. Ordu M\u00fcfetti\u015fi Mustafa Kemal Pa\u015fa’y\u0131, Harbiye Bakanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131n emrine uymayarak \u0130stanbul’a gelmedi\u011fi ve halk\u0131 H\u00fck\u00fcmet’e kar\u015f\u0131 k\u0131\u015fk\u0131rtt\u0131\u011f\u0131 nedeniyle g\u00f6revinden almay\u0131, yerine eski Bahriye Bakan\u0131 Hur\u015fit Pa\u015fa’n\u0131n getirilmesini, hi\u00e7bir g\u00f6revi kalmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in Mustafa Kemal’in genelgelerinin dinlenmemesi konusunda illere genelge g\u00f6nderilmesi i\u015finin de \u0130\u00e7i\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131nca yap\u0131lmas\u0131n\u0131 kararla\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Kaz\u0131m Karabekir Pa\u015fa<\/strong> 11 A\u011fustos 1919 tarihinde Harbiye Bakanl\u0131\u011f\u0131’na yazd\u0131\u011f\u0131 bir yaz\u0131yla, Abdullah Pa\u015f’n\u0131n 3. Ordu Komutanl\u0131\u011f\u0131’na atanmas\u0131na kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131km\u0131\u015f ve bu ataman\u0131n Ali Nadir Pa\u015fa’n\u0131n<\/strong> \u0130zmir’e atanmas\u0131na benzedi\u011fini belirtmi\u015ftir.<\/p>\n
Gelen tepki \u00fczerine Abdullah Pa\u015fa<\/strong>, g\u00f6revinden ayr\u0131lmay\u0131 uygun bulmu\u015f ve 14 A\u011fustos 1919’da istifa etmi\u015ftir. Bunun \u00fczerine h\u00fck\u00fcmet, 3. Ordu Komutanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131 kald\u0131rd\u0131. Bir s\u00fcreden beri bu komutanl\u0131\u011f\u0131n ba\u015f\u0131nda ge\u00e7ici olarak bulunan Kaz\u0131m Karabekir’i<\/strong> ordu komutanl\u0131\u011f\u0131 yetkilerinden yoksun b\u0131rakmak i\u00e7in bu yola gitme karar\u0131 al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Bu arada, orduya s\u00f6z ge\u00e7irmek bu kadar zorla\u015f\u0131nca valilerin ordu m\u00fcfetti\u015fliklerinin emrinde kalmas\u0131 h\u00fck\u00fcmet i\u00e7in anlams\u0131z duruma girdi\u011finden, 16 A\u011fustos’ta ordu m\u00fcfetti\u015flikleri de kald\u0131r\u0131ld\u0131.<\/p>\n
<\/span>\u0130nceleme Kurullar\u0131<\/span><\/h2>\n
\u0130stanbul’da saray\u0131n milli m\u00fccedelenin \u00f6n\u00fcn\u00fc kesmeye \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n ba\u015fka \u00f6nemli bir denemesi de, Bakanlar Kurulu\u00a0 toplant\u0131s\u0131nda, Anadolu’nun be\u015f b\u00f6lgeye ayr\u0131larak her birine bir “inceleme kurulu”<\/strong> g\u00f6nderilmesi olmu\u015ftur.<\/p>\n
Kurullar, \u0130\u00e7i\u015fleri Bakanl\u0131\u011f\u0131’ndan bir memur ve katiple Harbiye Bakanl\u0131\u011f\u0131’ndan y\u00fcksek r\u00fctbeli bir subaydan meydana gelecekti. \u0130nceleme Kurulu<\/strong> B\u00f6lgeleri \u015fu \u015fekilde olu\u015fturulmu\u015ftur:<\/p>\n
\n
Bursa-Bal\u0131kesir<\/li>\n
Konya-Afyon-Antalya<\/li>\n
Ankara-Kastamonu<\/li>\n
Samsun-Sivas<\/li>\n
Trabzon-Erzurum<\/li>\n<\/ul>\n
\u0130stanbul H\u00fck\u00fcmeti, saray mutlakiyetini ve \u0130ngilizci uysal siyaseti savunmak ve uygulatmak, ta\u015fradaki durumu merkeze bildirmek, ulusal harekete ba\u011fl\u0131 olan g\u00f6revlileri tasfiye etmek amac\u0131yla Anadolu’ya inceleme heyetleri g\u00f6ndermi\u015ftir.<\/p>\n
Saray’\u0131n bu giri\u015fimine kar\u015f\u0131l\u0131k, Ali Fuat Pa\u015fa’n\u0131n, b\u00f6lgesine gelen inceleme heyetini tehdit sonucunda ka\u00e7mas\u0131na neden olmu\u015ftur. Bunu bahane eden \u0130stanbul, Ali Fuat Pa\u015fa’y\u0131 g\u00f6revinden alm\u0131\u015f ve yerine, Ahmet Hulusi Pa\u015fa’y\u0131 vekil atam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Ahmet Hulusi Pa\u015fa, g\u00f6reve ba\u015flayamayacak, 31 A\u011fustos’ta Kolordu Kumandanl\u0131\u011f\u0131’na atanan Kiraz Hamdi Pa\u015fa da Ankara’ya gidemeyince Kolordu merkezi Eski\u015fehir’e al\u0131nacakt\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Ali Fuat Pa\u015fa<\/strong> Ankara b\u00f6lgesine gelen inceleme heyetini ka\u00e7\u0131rtt\u0131\u011f\u0131 halde, Kaz\u0131m Karabekir Pa\u015fa Ali Fevzi Pa\u015fa ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131ndaki \u0130nceleme Kurulu’nun<\/strong> Erzurum’a girmesine izin vermi\u015fti. 26 A\u011fustos 1919 tarihinde Erzurum’a ula\u015fan heyet ile g\u00f6r\u00fc\u015fen Kaz\u0131m Karabekir<\/strong> onlar\u0131 ikna etmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
Bu g\u00f6r\u00fc\u015fmeler sonucunda, Erzurum’da bulunan heyet b\u00fcy\u00fck oranda milli g\u00f6r\u00fc\u015fe yak\u0131n bir duruma gelmi\u015flerdir. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda, heyetten, ald\u0131klar\u0131 gizli talimat ve \u0130stanbul’daki durum konusunda \u00f6nemli bilgiler elde edilmi\u015ftir.<\/p>\n
<\/span>Sonu\u00e7<\/span><\/h2>\n
Padi\u015fah Vahdettin’in<\/strong> Damat Ferit Pa\u015fa<\/strong> h\u00fck\u00fcmetini g\u00f6revde tutumas\u0131 i\u00e7in, bu h\u00fck\u00fcmetin siyasetinde ba\u015far\u0131 g\u00f6stermesi gerekiyordu. Yoksa, b\u00fct\u00fcn h\u00fck\u00fcmdarlar gibi padi\u015fahta kendisine yeni bir siyaset ve yeni bir h\u00fck\u00fcmet bulmakta gecikmeyecekti.<\/p>\n
Damat Ferit h\u00fck\u00fcmetinin<\/strong> milliyet\u00e7i \u00f6rg\u00fctlerin telgraf haberle\u015fmesini \u00f6nlemek gibi baz\u0131 ge\u00e7ici ba\u015far\u0131lar\u0131 olmu\u015ftu. Ne var ki, istenen komutanlar\u0131n g\u00f6revleri ba\u015f\u0131na gitmesi sa\u011flanamam\u0131\u015f, Do\u011fu Anadolu’daki ulusal hareket ve ve Sivas Kongresi<\/strong> engellememi\u015fti.<\/p>\n
Esasen Damat Ferit Pa\u015fa bunlar\u0131 kendisine hedef alm\u0131\u015ft\u0131. Damat Ferit’in umudu, Yunan i\u015fgalini s\u0131n\u0131rland\u0131r\u0131lma ve Yunan zulm\u00fcn\u00fc soru\u015fturma giri\u015fimlerinin ulusal hareketi bir nebze olsa da gev\u015fetip yava\u015flatmas\u0131yd\u0131.<\/p>\n
Bir aral\u0131k Sivas Kongresi tehlikeye girer gibi olmu\u015fsa da, sonu\u00e7ta Mustafa Kemal Pa\u015fa ve arkada\u015flar\u0131 bu tehlikenin \u00fcstesinden gelmeyi ba\u015faracaklar ve Sivas Kongresi’nin toplanmas\u0131n\u0131 ba\u015faracaklard\u0131.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Yararland\u0131\u011f\u0131m Kaynaklar:<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
\n
Ali Fuat Cebesoy – Milli M\u00fccadele Hat\u0131ralar\u0131<\/li>\n
Sina Ak\u015fin – \u0130stanbul H\u00fck\u00fcmetleri ve Milli M\u00fccadele – Cilt I – \u0130\u015f Bankas\u0131 K\u00fclt\u00fcr Yay\u0131nlar\u0131<\/li>\n
Zeki Sar\u0131han – Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 G\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc II – T\u00fcrk Tarih Kurumu Yay\u0131nlar\u0131<\/li>\n
Erzurum Kongresi Foto\u011fraflar\u0131 – Erzurum Ar\u015fivi\u00a0<\/a><\/li>\n<\/ul>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Erzurum Kongresi, 23 Temmuz- 7 A\u011fustos 1919 tarihleri aras\u0131nda Erzurum’da ger\u00e7ekle\u015fen kongredir. Vatan\u0131n b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ve milletin ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ama\u00e7 edinecek kadar genelle\u015fen Erzurum Kongresi, varm\u0131\u015f oldu\u011fu ba\u015far\u0131l\u0131 sonu\u00e7 ve kararlar almay\u0131 ba\u015farm\u0131\u015ft\u0131. Ulusal egemenli\u011fi ama\u00e7layan Anadolu’daki kongreler, zaten \u00e7ok zararl\u0131 kabul edilen \u00e7etecilik ve silahl\u0131 direnme hareketlerinde saray a\u00e7\u0131s\u0131ndan tehlikeyi olduk\u00e7a artt\u0131rmaktayd\u0131. Bundan dolay\u0131d\u0131r ki, \u0130stanbul, …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":6057,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[58],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6044"}],"collection":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6044"}],"version-history":[{"count":4,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6044\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":6056,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6044\/revisions\/6056"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/6057"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6044"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6044"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6044"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}