Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’n\u0131n<\/strong><\/a> galip devletleri, ya\u015fanan sava\u015f\u0131n ac\u0131 deneylerini g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde tutarak, ileride b\u00f6yle sava\u015flar\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek, anla\u015fmazl\u0131klar\u0131 bar\u0131\u015f yolu ile \u00e7\u00f6zmek, hukuk kurallar\u0131na sayg\u0131l\u0131 olmak ve milletleraras\u0131 i\u015fbirli\u011fini geli\u015ftirmek, b\u00f6ylece bar\u0131\u015f ve g\u00fcvenli\u011fi korumak amac\u0131 ile, evrensel bir \u00f6rg\u00fct olarak, Milletler Cemiyetini<\/strong> kurmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n\n\t\t

\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Milletler Cemiyeti’nin amac\u0131, \u00dcyeleri taraf\u0131ndan kabul edilen Pakt’\u0131n temel ilkeleri \u00e7er\u00e7evesinde, evrensel bar\u0131\u015f\u0131 korumakt\u0131.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\nBu Yaz\u0131ma da G\u00f6z Atmak \u0130stermisiniz: Wilson \u0130lkeleri Hakk\u0131nda Bilinmesi Gerekenler<\/strong><\/a>\n
<\/span>Milletler Cemiyeti Ne Zaman Kuruldu?<\/span><\/h2>\n
Milletler Cemiyeti<\/strong>, g\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Birle\u015fmi\u015f Milletler’in temeli say\u0131labilecek bir kurulu\u015ftu. Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’n\u0131n ard\u0131ndan \u0130svi\u00e7re’de, 10 Ocak 1920’de kuruldu<\/strong>. Amac\u0131, devletler aras\u0131nda ya\u015fanabilecek sorunlar\u0131 bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 yollarla \u00e7\u00f6zmekti.<\/p>\n
Cemiyetin yasas\u0131, ma\u011flup olan devletlerle yap\u0131lacak bar\u0131\u015f antla\u015fmalar\u0131na paralel olarak, M\u00fcttefiklerin giri\u015fimi ile, Paris’te haz\u0131rlanm\u0131\u015f ve 25 Ocak 1919’da kabul edilmi\u015fti. Yasa haz\u0131r olunca, Ba\u015fkan Wilson’un iste\u011fi ile, onun metni ma\u011flup devletlerle imzalanan bar\u0131\u015f antla\u015fmalar\u0131n\u0131n i\u00e7ine eklenmi\u015fti.<\/p>\n
Bu antla\u015fmalar\u0131 imzalayan devletler \u015fu \u015fekildedir:<\/p>\n
\n
28 Haziran 1919 – Almanya ile imzalanan Versay Antla\u015fmas\u0131<\/li>\n
10 Eyl\u00fcl 1919 – Avusturya ile imzalanan Saint-Germain Antla\u015fmas\u0131<\/li>\n
27 Kas\u0131m 1919 – Bulgaristan ile imzalanan Neuilly Antla\u015fmas\u0131<\/li>\n
4 Haziran 1919 – Macaristan ile imzalanan Trianon Antla\u015fmas\u0131<\/li>\n
10 A\u011fustos 1920 – Osmanl\u0131 Devleti ile imzalanan Sevr Antla\u015fmas\u0131<\/strong><\/a><\/li>\n<\/ul>\n\n\t\t\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Bu antla\u015fmalardan Sevr Antla\u015fmas\u0131 T\u00fcrkiye taraf\u0131ndan onaylanmad\u0131\u011f\u0131ndan y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girmeyecek, onun yerine 24 Temmuz 1923’de Lozan’da imzalanan Bar\u0131\u015f antla\u015fmas\u0131na ise yasa metni konulmayacakt\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Milletler Cemiyeti<\/strong>, sava\u015f sonras\u0131ndaki mevcut durumu korumak amac\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmek i\u00e7in, ma\u011flup devletlere zorla kabul ettirilmi\u015f olan bar\u0131\u015f antla\u015fmalar\u0131 ile kurulan ve geni\u015f \u00f6l\u00e7\u00fcde haks\u0131zl\u0131klara dayanan bir d\u00fczenden soyutlanmayacak bir nitelikteydi.<\/p>\n
Bu y\u00fczden de uygulamada etkinlik g\u00f6stermeyecekti. Bu nedenden dolay\u0131da, devletler aras\u0131nda ayr\u0131ca Tarafs\u0131zl\u0131k ve Sald\u0131rmazl\u0131k Antla\u015fmalar\u0131 h\u0131zla artm\u0131\u015ft\u0131. Bununla birlikte, Cemiyet<\/strong> gene de insanl\u0131k tarihinde b\u00fcy\u00fck bir a\u015fama olmu\u015ftu. Ge\u00e7irdi\u011fi deneyimler 1945 senesinde kurulacak Birle\u015fmi\u015f Milletler Yasas\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131nda faydal\u0131 olacakt\u0131.<\/p>\n
Versay Bar\u0131\u015f Antla\u015fmas\u0131’n\u0131n<\/strong><\/a> 10 Ocak 1920 tarihinde, y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girmesiyle, Milletler Cemiyeti<\/strong> kurulmu\u015f oldu. Cemiyet alt\u0131 g\u00fcn sonra, 16 Ocak 1920’de Paris’te ilk konsey toplant\u0131s\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirdi.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Milletler Cemiyeti, ancak Versay Bar\u0131\u015f Antla\u015fmas\u0131’n\u0131n y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girmesinden sonra resmi olarak i\u015flemeye ba\u015flayabilirdi. Bundan dolay\u0131, Milletler Cemiyeti 10 Ocak 1920’de resmi olarak a\u00e7\u0131ld\u0131.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\u00a0
\n<\/a><\/p>\n
<\/span>Milletler Cemiyeti \u00dcyeleri<\/span><\/h2>\n
Yasas\u0131 10 Ocak 1920 g\u00fcn\u00fc y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe giren ve o sene i\u00e7inde Cenevre’de \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na ba\u015flayan Milletler Cemiyetine\u00a0<\/strong>ba\u015fl\u0131ca M\u00fcttefik Devletlerin ( \u0130ngiltere, Fransa, \u0130talya, ve Japonya) egemen olaca\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
Bar\u0131\u015f Antla\u015fmalar\u0131n\u0131 \u0130mzalayan M\u00fcttefik ve onlar\u0131n Ortaklar\u0131 olan Milletler Cemiyeti’nin ilk \u00fcye devletleri:<\/strong><\/p>\n
\n
Amerika Birle\u015fik Devletleri<\/li>\n
Bel\u00e7ika<\/li>\n
Bolivya<\/li>\n
Brezilya<\/li>\n
Britanya \u0130mparatorlu\u011fu<\/li>\n
Kanada<\/li>\n
Avusturalya<\/li>\n
G\u00fcney Afrika<\/li>\n
Yeni Zelanda<\/li>\n
Hindistan<\/li>\n
\u00c7in<\/li>\n
K\u00fcba<\/li>\n
Ekvator<\/li>\n
Fransa<\/li>\n
Yunanistan<\/li>\n
Guatemala<\/li>\n
Haiti<\/li>\n
Hicaz<\/li>\n
Honduras<\/li>\n
\u0130talya<\/li>\n
Japonya<\/li>\n
Liberya<\/li>\n
Nikaragua<\/li>\n
Panama<\/li>\n
Peru<\/li>\n
Polonya<\/li>\n
Portekiz<\/li>\n
Romanya<\/li>\n
S\u0131rp-H\u0131rvat-Sloven Devleti<\/li>\n
Siam<\/li>\n
\u00c7ekoslavakya<\/li>\n
Uruguay<\/li>\n<\/ul>\n
S\u00f6zle\u015fmeyi kabul etmeye davet edilen tarafs\u0131z devletler:<\/strong><\/p>\n
\n
Arjantin<\/li>\n
\u015eili<\/li>\n
Kolombiya<\/li>\n
Danimarka<\/li>\n
\u0130spanya<\/li>\n
Norve\u00e7<\/li>\n
Paraguay<\/li>\n
Hollanda<\/li>\n
\u0130ran<\/li>\n
Salvador<\/li>\n
\u0130sve\u00e7<\/li>\n
\u0130svi\u00e7re<\/li>\n
Venezuela<\/li>\n<\/ul>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Bu \u00fclkelerin d\u0131\u015f\u0131ndaki devletlerin Cemiyete kat\u0131labilmeleri, baz\u0131 ko\u015fullar\u0131 yerine getirmi\u015f olduklar\u0131na Genel Kurulun 2\/3 \u00e7o\u011funlukla karar vermesine ba\u011fl\u0131 tutulmu\u015ftu.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Milletler Cemiyeti’ne sonradan kat\u0131lan devletler, alfabe s\u0131ras\u0131na g\u00f6re \u015funlard\u0131r:<\/strong><\/p>\n
\n
Afganistan<\/li>\n
Almanya<\/li>\n
Arnavutluk<\/li>\n
Avusturya<\/li>\n
Bulgaristan<\/li>\n
Kosta Rika<\/li>\n
Dominik Cumhuriyeti<\/li>\n
Estonya<\/li>\n
Finlandiya<\/li>\n
Habe\u015fistan<\/li>\n
Irak<\/li>\n
\u0130rlanda<\/li>\n
Letonya<\/li>\n
Litvanya<\/li>\n
L\u00fcksemburg<\/li>\n
Macaristan<\/li>\n
Meksika<\/li>\n
M\u0131s\u0131r<\/li>\n
T\u00fcrkiye<\/li>\n
Sovyetler Birli\u011fi<\/li>\n<\/ul>\n
<\/a><\/h2>\n
<\/span>T\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyeti \u00dcyeli\u011fi<\/span><\/h2>\n
Milletler Cemiyeti’nin<\/strong> m\u00fczakere edildi\u011fi d\u00f6nemde T\u00fcrkiye’nin uluslararas\u0131 ili\u015fkilerde varl\u0131k g\u00f6sterebilecek bir siyasi durumu yoktu. Milletler Cemiyeti<\/strong> kuruldu\u011funda T\u00fcrk Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 devam ediyordu. 14 Kas\u0131m 1922’de \u0130smet Pa\u015fa Lozan Konferans\u0131’nda bir a\u00e7\u0131klama yaparak bar\u0131\u015f antla\u015fmas\u0131 sonras\u0131nda T\u00fcrkiye’nin Cemiyet’e<\/strong> \u00fcye olmaktan memnun olaca\u011f\u0131n\u0131 ifade etmi\u015ftir.<\/p>\n
Ancak Musul sorununun devam etmesi nedeniyle T\u00fcrkiye \u00fcye olmam\u0131\u015f, bu sorunla ilgili olarak Cemiyet’in<\/strong> verdi\u011fi karar da Cemiyet’e<\/strong> kar\u015f\u0131 olumsuz d\u00fc\u015f\u00fcncelerin artmas\u0131na yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r. Ancak gene de T\u00fcrkiye Milletler Cemiyeti’nin konferanslar\u0131na ve silahs\u0131zlanma komisyonuna kat\u0131lm\u0131\u015f, teknik ve insani etkinliklerine ilgi g\u00f6stermi\u015ftir. T\u00fcrkiye, Milletler Cemiyeti’ne<\/strong> daha sonra \u00fcye olmu\u015ftur (18 Temmuz 1932).<\/strong><\/p>\n
Lozan Antla\u015fmas\u0131’na Milletler Cemiyeti<\/strong> yasas\u0131 eklenmemi\u015fti. Bununla birlikte, Lozan s\u00f6zle\u015fmelerinde Milletler Cemiyeti’ne bir \u00e7ok konuda rol ve yetkiler tan\u0131nm\u0131\u015ft\u0131. Bunlar \u015fu \u015fekildedir:<\/p>\n
\n
T\u00fcrk – Irak s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131n belirlenmesine ili\u015fik 3. Maddenin ikinci paragraf\u0131nda;<\/li>\n
Az\u0131nl\u0131klar\u0131n korunmas\u0131 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde 42. ve 44. Maddelerde;<\/li>\n
Karma Hakem Mahkemesi konusunda 92. Maddede;<\/li>\n
Trakya s\u0131n\u0131r\u0131nda demiryolu ta\u015f\u0131mac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile ilgili 107. Maddede;<\/li>\n
Sa\u011fl\u0131k \u0130\u015fleriyle ilgili 116. ve 118. Maddelerde;<\/li>\n
Bo\u011fazlar S\u00f6zle\u015fmesinin 13., 15. ve 18. Maddeleri<\/li>\n
Trakya s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131n askerlikten ar\u0131nd\u0131r\u0131lmas\u0131na ili\u015fkin s\u00f6zle\u015fmenin 4. Maddelerinde \u00f6ng\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/li>\n<\/ul>\n
<\/span><\/a>T\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyetine Kat\u0131lmakta Gecikmesinin Nedenleri<\/span><\/h3>\n
\n
\u0130ngiltere ile aras\u0131ndaki Musul sorununda, Milletler Cemiyeti Konseyinin<\/strong>, \u0130ngiltere’nin etkisi ile, T\u00fcrkiye’ye i\u00e7in olumsuz bir tutum i\u00e7ine girmesi.<\/li>\n
D\u00f6nemin D\u0131\u015fi\u015fleri Bakan\u0131 Tevfik R\u00fc\u015ft\u00fc Aras’\u0131n 15 Temmuz 1931 g\u00fcn\u00fc TBMM’nde a\u00e7\u0131klam\u0131\u015f oldu\u011fu, Milletler Cemiyeti<\/strong> Yasas\u0131n\u0131n 16. Maddesi uyar\u0131nca Konseyce al\u0131nabilecek zorlama \u00f6nlemelerine kat\u0131lma zorunda kalmaktan \u00e7ekinmesi.<\/li>\n
Bu durumun, o d\u00f6nemde Milletler Cemiyeti’ne<\/strong> girmek istemeyen Sovyetler Birli\u011fi’ne kar\u015f\u0131 bu \u00f6nlemlerin uygulanma olas\u0131l\u0131\u011f\u0131, onunla uyum i\u00e7inde olan T\u00fcrkiye i\u00e7in sak\u0131ncal\u0131 bir durum yaratmas\u0131.<\/li>\n<\/ul>\n
Lozan Antla\u015fmas\u0131’n\u0131n yap\u0131lmas\u0131ndan bir m\u00fcddet sonra, T\u00fcrkiye, Fransa ile 1926 senesinde T\u00fcrk-Suriye Dostluk ve \u0130yi Kom\u015fuluk S\u00f6zle\u015fmesini<\/strong> ve ayn\u0131 sene \u0130ngiltere ile Musul Antla\u015fmas\u0131’n\u0131<\/strong> yapm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
Ayn\u0131 zamanda, 1928 tarihinde \u0130talya ve 1929’da Bulgaristan ile Tarafs\u0131zl\u0131k Antla\u015fmalar\u0131n\u0131<\/strong> ve 1930 y\u0131l\u0131nda da Yunanistan ile, \u00f6nce N\u00fcfus M\u00fcbadelesinden<\/strong> do\u011fan sorunlar\u0131 tamamiyle kald\u0131ran s\u00f6zle\u015fmeyi, ard\u0131ndan da Dostluk Antla\u015fmas\u0131n\u0131<\/strong> yapm\u0131\u015ft\u0131. T\u00fcrkiye, bat\u0131 ile iyi ili\u015fkiler kurmak ve Sovyetler Birli\u011fi’ne dayanan d\u0131\u015f politikas\u0131n\u0131 dengelemeyi ama\u00e7l\u0131yordu.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>T\u00fcrkiye, daha Milletler Cemiyeti’ne girmeden, Cemiyetin giri\u015fimi ile haz\u0131rlanm\u0131\u015f olan 1928 silahs\u0131zlanma Konferans\u0131na, Sovyetler Birli\u011finin deste\u011fi ile, kat\u0131lm\u0131\u015f, bu bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 giri\u015fimlerde rol oynam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>T\u00fcrkiye Hangi \u0130ki \u00dclkenin Verdi\u011fi Teklif \u0130le Milletler Cemiyetine \u00dcye Olmu\u015ftur?<\/span><\/h3>\n
T\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne<\/strong> giri\u015fi bir davet \u00fczerine ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. T\u00fcrk H\u00fck\u00fcmeti b\u00f6yle bir kat\u0131l\u0131m\u0131 daha uygun g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n
Milletler Cemiyeti Genel Kurulu,<\/strong>\u00a06 Temmuz 1932 tarihindeki \u00c7in-Japon sorununu g\u00f6r\u00fc\u015fmek \u00fczere yapt\u0131\u011f\u0131 ola\u011fan\u00fcst\u00fc toplant\u0131s\u0131nda, \u0130spanya Temsilcisinin giri\u015fimi<\/strong> ve Yunan Temsilcisinin deste\u011fi<\/strong> ile, \u00fcyelerinin \u00e7o\u011funlu\u011funun 6 Temmuz 1932’de Genel Kurula sundu\u011fu bir \u00f6nergenin oy birli\u011fi ile kabul\u00fcnden sonra, Genel Sekreterce yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Bunun \u00fczerine, TBMM 9 Temmuz 1932 g\u00fcn\u00fc bir “Heyeti Umumiye” karar\u0131 ile D\u0131\u015fi\u015fleri Bakan\u0131n\u0131n Milletler Cemiyeti<\/strong> Genel Sekreterine bir bir cevap yollamas\u0131n\u0131 oybirli\u011fi ile kabul etmi\u015ftir.<\/p>\n
G\u00f6nderilen yan\u0131t \u00fczerine Genel Sekreter konuyu Genel Kurula sunmu\u015f ve Genel Kurul da 18 Temmuz 1932 g\u00fcn\u00fc 43 \u00fcyenin oybirli\u011fi ile T\u00fcrkiye’yi \u00fcyeli\u011fe kabul etmi\u015ftir.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>T\u00fcrkiye, Milletler Cemiyeti’ne davet \u00fczerine \u00fcye olan ilk devlettir.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\nD\u00fcnya ve d\u00fcnya milletleri aras\u0131nda s\u00fckun ve iyi ge\u00e7im olmazsa, bir millet kendisi i\u00e7in ne yaparsa yaps\u0131n huzurdan mahrumdur. Gazi Mustafa Kemal Atat\u00fcrk <\/cite><\/p><\/blockquote>\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>Milletler Cemiyetinde \u0130lk Temsilcimiz Kimdir?<\/span><\/h2>\n
T\u00fcrkiye Cumhuriyeti’nin Milletler Cemiyeti’ndeki ilk temsilcisi Cemal H\u00fcsn\u00fc Taray’d\u0131r.\u00a0<\/strong><\/p>\n
T\u00fcrkiye\u2019nin Milletler Cemiyeti\u2019ne<\/strong> girmesi ile ilgili olarak T\u00fcrkiye\u2019nin Cenevre El\u00e7ili\u011fi\u2019nden Cemal H\u00fcsn\u00fc Bey\u2019in<\/strong> g\u00f6nderdi\u011fi 30 Nisan 1932 tarihli rapor dikkati \u00e7ekmektedir. Cemiyetin Genel Sekreterli\u011fi\u2019nden ald\u0131\u011f\u0131 davet \u00fczerine Cemal H\u00fcsn\u00fc Bey<\/strong> cemiyetin siyasi b\u00fcrosu ile g\u00f6r\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n
Kendisine cemiyet temsilcileri taraf\u0131ndan T\u00fcrkiye\u2019nin Milletler Cemiyetine kat\u0131l\u0131m\u0131 hakk\u0131nda davet yaz\u0131s\u0131 g\u00f6nderilece\u011fi bildirilmi\u015ftir.<\/p>\n
T\u00fcrkiye, Milletler Cemiyetine kat\u0131ld\u0131ktan sonra, cemiyet i\u00e7inde bar\u0131\u015f ve ortak g\u00fcvenlik i\u00e7in aktif bir \u00e7al\u0131\u015fma i\u00e7ine girmi\u015ftir.<\/p>\n
Milletler Cemiyeti taraf\u0131ndan, \u0130talya – Habe\u015fistan Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda, yasan\u0131n 16. maddesi uyar\u0131nca al\u0131nan ekonomik ve parasal yapt\u0131r\u0131mlara T\u00fcrk H\u00fck\u00fcmeti’de, duraksama g\u00f6stermeden kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>T\u00fcrkiye 1935-1937 d\u00f6neminde G\u00fcvenlik Konseyi \u00fcyesi se\u00e7ilmi\u015f, D\u0131\u015fi\u015fleri Bakan\u0131 Dr. Tevfik R\u00fc\u015ft\u00fc Aras 1937 senesinde Konseye ba\u015fkanl\u0131k etmi\u015ftir.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t
\n<\/a><\/p>\n
<\/span>T\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyetine Davet Edilmesinde Neler Etkili Olmu\u015ftur?<\/span><\/h2>\n
T\u00fcrkiye\u2019nin Lozan Antla\u015fmas\u0131 ve sonras\u0131nda \u00f6zellikle de 1930\u2019lu y\u0131llardan sonraki ba\u015far\u0131l\u0131, dengeli politikas\u0131 Milletler Cemiyeti\u2019ne<\/strong> daveti ve \u00fcye olarak kabul edilmesine sebep olmu\u015ftur.<\/p>\n
Ayr\u0131ca, T\u00fcrkiye\u2019nin Milletler Cemiyeti\u2019ne<\/strong> davet edilmesine etkili olan olaylar\u00a0cumhuriyetin ilan edilmesi ve bar\u0131\u015fa olan katk\u0131s\u0131n\u0131n g\u00f6r\u00fclmesidir.\u00a0<\/strong><\/p>\n
<\/span>Milletler Cemiyetine Hangi Sorunlar \u0130\u00e7in Ba\u015fvurulmu\u015ftur?<\/span><\/h2>\nT\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne g\u00f6t\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc sorunlardan ilk ikisi (Etabli anla\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 ve Musul sorunu), <\/strong>T\u00fcrkiye’nin cemiyete \u00fcye olmadan \u00f6nce, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc (Hatay sorunu)<\/strong><\/a> ise \u00fcyeli\u011finden sonra ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
<\/span>N\u00fcfus M\u00fcbadelesi Sorunu<\/span><\/h3>\n
Lozan Antla\u015fmas\u0131’na ek bir s\u00f6zle\u015fme uyar\u0131nca, T\u00fcrkiye ile Yunanistan aras\u0131nda n\u00fcfus m\u00fcbadelesinin d\u0131\u015f\u0131nda tutulan \u0130stanbul’daki Rum ve Bat\u0131 Trakya’daki T\u00fcrklerin kapsam\u0131 konusunda iki devlet aras\u0131nda \u00e7\u0131kan uyu\u015fmazl\u0131k Karma M\u00fcbadele Komisyonunca da \u00e7\u00f6z\u00fclemeyince, siyasi bir gerginlik ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n
Bunun \u00fczerine sorun, Lozan Antla\u015fmas\u0131 gere\u011fince, Milletler Cemiyeti Konseyinin<\/strong> karar\u0131 ile, Uluslararas\u0131 S\u00fcrekli Adalet Divan\u0131na g\u00f6t\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fc. Divan dan\u0131\u015fma niteli\u011findeki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc ile Yunanistan’\u0131 hakl\u0131 bulmu\u015f, ama ortaya \u00e7\u0131kan yeni geli\u015fmeler nedeni ile uyu\u015fmazl\u0131k \u00e7\u00f6z\u00fclememi\u015fti.<\/p>\n
En sonunda iki devletin 1 aral\u0131k 1926 g\u00fcn\u00fc yapt\u0131klar\u0131 Etabli Antla\u015fmas\u0131yla<\/strong>, sorun \u00e7\u00f6z\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n
<\/a><\/h3>\n
<\/span>Musul Sorunu<\/span><\/h3>\n
Musul sorunu Milletler Cemiyeti taraf\u0131ndan, o d\u00f6nemki siyasal durum ve ko\u015fullar i\u00e7inde \u0130ngiltere lehine uygun bi\u00e7imde ele al\u0131nm\u0131\u015f ve 1926 Musul Antla\u015fmas\u0131 ile \u00e7\u00f6z\u00fcmlenmi\u015ftir.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>T\u00fcrkiye ile \u0130ngiltere, Lozan g\u00f6r\u00fc\u015fmelerinde Musul sorununu bir karara ba\u011flayamad\u0131klar\u0131 i\u00e7in, bu sorunu kendi aralar\u0131nda sonra g\u00f6r\u00fc\u015fme karar\u0131 alm\u0131\u015flard\u0131r. \u0130ngiltere ile TBMM Lozan’dan sonra, 9 ay bu meseleyi g\u00f6r\u00fc\u015fecek ama bir sonu\u00e7 alamazlarsa karar\u0131 Milletler Cemiyeti’nin vermesini konusunda anla\u015fm\u0131\u015flard\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/span>Hatay Sorunu<\/span><\/h3>\n
T\u00fcrkiye ile Fransa aras\u0131nda ya\u015fanana Hatay sorunu ise, o d\u00f6nemdeki siyasal konj\u00f6kt\u00fcr ve ko\u015fullar\u0131 i\u00e7inde, Milletler Cemiyetinde<\/strong> T\u00fcrkiye’nin davas\u0131na uygun bir bi\u00e7imde ele al\u0131nm\u0131\u015f ve yap\u0131lan antla\u015fmalarla \u00e7\u00f6z\u00fcme kavu\u015fmu\u015ftur.<\/p>\n
9 Eyl\u00fcl 1936’da Mandaya son verecek ve onun yerine iki taraf aras\u0131nda ba\u011fla\u015fma kuracak olan Fransa – Suriye Antla\u015fmas\u0131, Suriyeli Bakanlar taraf\u0131ndan parafe edilir.<\/p>\n
26 Eyl\u00fcl’de Milletler Cemiyeti Konseyinin<\/strong> toplant\u0131s\u0131nda, T\u00fcrkiye D\u0131\u015fi\u015fleri Bakan\u0131 Tevfik R\u00fc\u015ft\u00fc Aras \u0130skenderun ve Antakya halk\u0131na da kendi i\u015flerini kendileri g\u00f6rmek yetkisinin sa\u011flanmas\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesini ortaya atm\u0131\u015ft\u0131r. Bunun \u00fczerine konunun T\u00fcrkiye ile Fransa h\u00fck\u00fcmetleri aras\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fclmesi Konseyce kararla\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Hatay benim ki\u015fisel meselemdir. Durumu Frans\u0131z B\u00fcy\u00fckel\u00e7isine en ba\u015f\u0131nda a\u00e7\u0131k\u00e7a ifade ettim. D\u00fcnyan\u0131n bu durumunda b\u00f6yle bir konunun T\u00fcrkiye ile Fransa aras\u0131nda silahl\u0131 bir anla\u015fmazl\u0131\u011fa s\u00fcr\u00fcklenmesi asla olas\u0131 de\u011fildir. Fakat ben, bunu da hesaplad\u0131m ve karar\u0131m\u0131 vermi\u015f bulunuyorum. E\u011fer gelecekte bu yolda \u00e7ok az da olsa bir ihtimal belirirse, T\u00fcrkiye Cumhuriyeti Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131ndan ve hatta B\u00fcy\u00fck Millet Meclisi \u00fcyeli\u011finden de \u00e7ekilece\u011fim. Ve bir fert olarak bana kat\u0131lacak birka\u00e7 arkada\u015fla beraber Hatay’a girece\u011fim. Oradakilerle elele verip m\u00fccadeleye devam edece\u011fim. Gazi Mustafa Kemal Atat\u00fcrk <\/cite><\/p><\/blockquote>\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>\u00a0Bozkurt-Lotus Sorunu<\/span><\/h3>\n
1926 senesinde a\u00e7\u0131k denizde bir \u00e7arp\u0131\u015fma sonucunda Bozkurt isimli T\u00fcrk gemisini bat\u0131ran Lotus adl\u0131 Frans\u0131z gemisinin kaptan\u0131 T\u00fcrk makamlar\u0131nca tutuklanm\u0131\u015ft\u0131. Frans\u0131z kaptan\u0131n T\u00fcrk makamlar\u0131 taraf\u0131ndan tutuklanmas\u0131 olay\u0131ndan do\u011fan davada yarg\u0131 yetkisi konusu da Lahey Adalet Divan\u0131na g\u00f6t\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Bozkurt-Lotus davas\u0131, 2 A\u011fustos 1926 tarihinde T\u00fcrk vapuru Bozkurt ile Lotus ad\u0131ndaki Frans\u0131z vapurunun Ege denizindeki Midilli a\u00e7\u0131klar\u0131nda \u00e7arp\u0131\u015farak batmas\u0131 ve 8 T\u00fcrk vatanda\u015f\u0131n\u0131n hayat\u0131n\u0131 kaybetmesi sonucu Bozkurt’un kaptan\u0131 ile beraber Frans\u0131z gemisinin n\u00f6bet\u00e7i kaptan\u0131 Demons’un \u0130stanbul’da T\u00fcrkiye Devleti taraf\u0131ndan tutuklanmas\u0131 sonucunda ba\u015flayan uluslararas\u0131 bir davad\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Fransa, T\u00fcrkiye’nin yapt\u0131\u011f\u0131 tutuklaman\u0131n\u00a0uluslararas\u0131 hukuka\u00a0ayk\u0131r\u0131 oldu\u011funu \u00f6ne s\u00fcrerek a\u00e7\u0131k denizlerde i\u015flenen su\u00e7larda, yaln\u0131z geminin ba\u011fl\u0131 oldu\u011fu devletin kovu\u015fturma hakk\u0131 bulundu\u011funu savundu.<\/p>\n
Adalet Divan\u0131 bunun zorunlu ve kesin bir kural olmad\u0131\u011f\u0131na kanaat getirip su\u00e7un etkisinin T\u00fcrk gemisinde g\u00f6r\u00fclmesi sebebiyle T\u00fcrk Devleti’nin olayla ilgilenme hakk\u0131 bulundu\u011funu a\u00e7\u0131klad\u0131 ve Frans\u0131z kaptan\u0131 hakk\u0131nda kovu\u015fturma yapmakla T\u00fcrkiye’nin uluslararas\u0131 hukuka ayk\u0131r\u0131 davranmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul etti.<\/p>\n
Bu karar, literat\u00fcre Lotus prensibi<\/b> olarak ge\u00e7ti ve “a\u00e7\u0131k denizlerin serbestli\u011fi ilkesi”<\/strong> ad\u0131 alt\u0131nda 1958 tarihli “Cenevre A\u00e7\u0131k Deniz S\u00f6zle\u015fmesi”nde<\/strong> s\u00f6zle\u015fmeye taraf t\u00fcm \u00fclkeler i\u00e7in kural haline getirildi.<\/p>\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>Milletler Cemiyeti S\u00f6zle\u015fmesi<\/span><\/h2>\n
Devletler, uluslararas\u0131nda i\u015fbirli\u011fini geli\u015ftirmek ve bu uluslara bar\u0131\u015f ve g\u00fcvenlik sa\u011flamak \u00fczere, sava\u015fa girmemek i\u00e7in baz\u0131 y\u00fck\u00fcmler \u00fcstlenmek; adalet ve onur \u00fczerine kurulan uluslararas\u0131 ili\u015fkileri a\u00e7\u0131kl\u0131kla s\u00fcrd\u00fcrmek i\u00e7in, Milletler Cemiyetini<\/strong> kuran yasay\u0131 kabul etmi\u015flerdir.<\/p>\n
<\/span>1. Madde<\/span><\/h3>\n
Bu yasay\u0131 imzalam\u0131\u015f olup isimleri yasaya ili\u015fik ekte yaz\u0131l\u0131 olan devletler, yasan\u0131n y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe konulmas\u0131 g\u00fcn\u00fcnden ba\u015flayarak 2 ay i\u00e7inde Sekreterli\u011fe sunulacakt\u0131r. Ayn\u0131 zamanda, sekreterlik\u00e7e cemiyet \u00fcyelerine bildirilecek olan bir a\u00e7\u0131klama ile, hi\u00e7bir \u00e7ekince ileri s\u00fcrmeksizin, yasaya kat\u0131lan devletler, cemiyetin kurucu \u00fcyeleridir.<\/p>\n
Kendinisini \u00f6zg\u00fcrce y\u00f6netebilen ve ekte ad\u0131 ge\u00e7meyen herhangi bir devlet, cemiyet taraf\u0131ndan konulan d\u00fczenlemeyi kabul etmesi ko\u015fulu ile, genel kurulun 2\/3 \u00e7o\u011funlu\u011funun karar\u0131 ile \u00fcye olabilir.<\/p>\n
Cemiyetin herhangi bir \u00fcyesi, iki sene \u00f6nceden haber vererek cemiyetten ayr\u0131labilir.<\/p>\n
<\/span>2. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyetin bu yasada belirlenen \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131, s\u00fcrekli Sekreterli\u011fin yard\u0131m\u0131 ile, bir Genel Kurul ve Konsey taraf\u0131ndan y\u00fcr\u00fct\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n
<\/span>3. Madde<\/span><\/h3>\n
Genel kurul cemiyet \u00fcyelerinin temsilcilerinden olu\u015fur. Toplant\u0131lar, belirli zamanlarda ve durumun gerektirdi\u011fi herhangi bir zamanda cemiyetin merkezinde ya da belirlenecek ba\u015fka bir yerde toplan\u0131r.<\/p>\n
Genel Kurul cemiyetin \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131na giren ya da d\u00fcnya bar\u0131\u015f\u0131n\u0131 etkileyen her soruna bakar. Cemiyetin her bir \u00fcyesi Genel Kurulda \u00fc\u00e7ten fazla temsilci bulunduramaz ve sadece bir oy hakk\u0131na sahiptir.<\/p>\n
<\/span>4.Madde<\/span><\/h3>\n
Konsey, <\/strong>ba\u015fl\u0131ca M\u00fcttefik ve onlar\u0131n orta\u011f\u0131 devletlerin temsilcileri ile cemiyetin di\u011fer \u00fcyelerinden d\u00f6rd\u00fcn\u00fcn temsilcilerinden olu\u015fur. Cemiyetin bu d\u00f6rt \u00fcyesi, Genel Kurul taraf\u0131ndan \u00f6zg\u00fcrce ve onun saptayaca\u011f\u0131 zamanlarda se\u00e7ilir.<\/p>\n
<\/span>5. Madde<\/span><\/h3>\n
Yasa ya da antla\u015fma h\u00fck\u00fcmlerinin a\u00e7\u0131k\u00e7a tersini \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc durumlar d\u0131\u015f\u0131nda, Genel kurul ya da Konseyin kararlar\u0131 toplant\u0131da temsil edilen \u00fcyelerin oybirli\u011fi ile verilir.<\/p>\n
Genel Kurulun ya da Konseyin ilk toplant\u0131lar\u0131 Amerika Birle\u015fik Devletleri Ba\u015fkan\u0131n\u0131n daveti \u00fczerine. yap\u0131lacakt\u0131r.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Versay Antla\u015fmas\u0131 b\u00fct\u00fcn \u00fclkelerin meclisleri taraf\u0131ndan onaylan\u0131rken, ABD Senatosu’nda Versay Antla\u015fmas\u0131’na \u00f6nemli itirazlar yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ba\u015fkan Wilson de\u011fi\u015fiklik yapmay\u0131 kabul etmeyince, Senato Antla\u015fmay\u0131 reddetmi\u015ftir. Daha sonra kimi nedenlerle Senato \u00f6n\u00fcne gelen Antla\u015fma yeniden reddedildi (19 Mart 1920). Senato, 28 Haziran 1919’da imzalanan ve Fransa Almanya’n\u0131n sald\u0131r\u0131s\u0131na u\u011frarsa \u0130ngiltere ve ABD’nin yard\u0131ma gelece\u011fini h\u00fck\u00fcm alt\u0131na alan antla\u015fmay\u0131 da reddetti. Bu durumda ABD Milletler Cemiyeti’ne girmeyi de reddetmi\u015f oluyordu.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/span>6. Madde<\/span><\/h3>\n
S\u00fcrekli Sekreterlik Cemiyetin merkezinde kurulmu\u015f ve bir genel sekreter ile yeterli say\u0131da sekreter ile personelden olu\u015fur. Sekreterler ve Sekreterlik \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131, Konseyin onay\u0131 ko\u015fulu ile, Genel Sekreter taraf\u0131ndan atan\u0131r.<\/p>\n
<\/span>7. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyeti merkezi Cenevre’de kurulmu\u015ftur. Konsey bu merkezin ba\u015fka yerde kurulmas\u0131na her zaman karar verebilir. Sekreterlik de kapsam i\u00e7ine girmek \u00fczere, Cemiyetin t\u00fcm kadrolar\u0131 ve onlara ba\u011fl\u0131 hizmetler erkek ve kad\u0131nlara e\u015fit oranda a\u00e7\u0131kt\u0131r. <\/a><\/p>\n
<\/span>8. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyetin \u00fcyeleri, bar\u0131\u015f\u0131n korunmas\u0131 bak\u0131m\u0131ndan, ulusal silahlanman\u0131n ulusal g\u00fcvenlik ve bir toplu hareket i\u00e7in uluslararas\u0131 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin yerine getirilmesi ile ba\u011fda\u015fan en a\u015fa\u011f\u0131 d\u00fczeye inmesini kabul eder.<\/p>\n
Konsey, her devletin co\u011frafi durumunu ve \u00f6zel ko\u015fullar\u0131n\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde tutarak, bu indirime ili\u015fkin planlar\u0131, \u00e7e\u015fitli h\u00fck\u00fcmetlerin inceleme ve kararlar\u0131na sunmak \u00fczere, haz\u0131rlar.<\/p>\n
<\/span>9. Madde<\/span><\/h3>\n
Yasan\u0131n 1. ve 8. Maddeleri h\u00fck\u00fcmleri ve genel olarak kara, deniz ve hava kuvvetleri sorunlar\u0131 konusunda Konseye g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc bildirmek \u00fczere, bir s\u00fcrekli Komisyon kurulacakt\u0131r.<\/p>\n
<\/span>10. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyeleri, Cemiyetin t\u00fcm \u00fcyelerinin toprak b\u00fct\u00fcnl\u00fcklerine ve siyasal ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131klar\u0131na sayg\u0131 g\u00f6stermeyi ve onlar\u0131 herhangi bir d\u0131\u015f sald\u0131raya kar\u015f\u0131 korumay\u0131 \u00fcstlenir. Sald\u0131r\u0131, sald\u0131r\u0131 tehdidi ya da tehlikesi durumlar\u0131nda, konsey bu g\u00f6revin yerine getirilmesini sa\u011flayacak \u00f6nlemleri d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr.<\/p>\n
<\/span>11. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyelerinden birini do\u011frudan do\u011fruya etkilesin ya da etkilemesin, her sava\u015f ya da sava\u015f tehdidinin Cemiyetin tamam\u0131n\u0131 ilgilendirece\u011fi ve Cemiyetin uluslararas\u0131 bar\u0131\u015f\u0131 etkin bi\u00e7imde korumaya yarayacak gerekli \u00f6nlemleri almakta y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu kesinlikle a\u00e7\u0131klan\u0131r.<\/p>\n
<\/span>12. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyetin \u00fcyeleri, aralar\u0131ndaki ili\u015fkilerin kesilmesini do\u011furabilecek bir anla\u015fmazl\u0131k \u00e7\u0131k\u0131nca, bunu ya hakem y\u00f6ntemine ya yarg\u0131sal \u00e7\u00f6z\u00fcm bi\u00e7ime ba\u011flamak ya da Konseyin incelemesine sunmak konusunda karar alm\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n
<\/span>13. Madde<\/span><\/h3>\n
<\/a><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyeleri, aralar\u0131nda kendi g\u00f6r\u00fc\u015flerine g\u00f6re bir hakem ya da yarg\u0131sal \u00e7\u00f6z\u00fcm yoluna gitmeyi gerektiren bir uyu\u015fmazl\u0131k \u00e7\u0131kar ve bu uyu\u015fmazl\u0131k diplomasi yolundan tatmin edici bi\u00e7imde \u00e7\u00f6z\u00fclmezse, sorunun tamam\u0131n\u0131 bir haekmli\u011fe ya da yarg\u0131sal \u00e7\u00f6z\u00fcme ba\u011flamak konusunda anla\u015fm\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n
<\/span>14. Madde<\/span><\/h3>\n
Konsey Uluslararas\u0131 S\u00fcrekli Adalet Divan\u0131 kurulmas\u0131 i\u00e7in bir tasar\u0131 haz\u0131rlamak ve bunu Cemiyet \u00fcyelerine sunmakla g\u00f6revlidir. Divan, taraflar\u0131n kendisine sunacaklar\u0131 uluslararas\u0131 nitelikte her t\u00fcrl\u00fc uyu\u015fmazl\u0131klara bakacakt\u0131r.<\/p>\n
<\/span>15. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyeleri, aralar\u0131nda ili\u015fkilerin kesilmesini do\u011furabilecek nitelikte bir anla\u015fmazl\u0131k \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 ve bu uyu\u015fmazl\u0131k 13. maddede\u00a0<\/strong>\u00f6ng\u00f6r\u00fclen hakem ya da yarg\u0131sal \u00e7\u00f6z\u00fcm y\u00f6ntemine sunulmad\u0131\u011f\u0131 zaman, uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131n Konseye sunulmas\u0131nda anla\u015fm\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n
Bu ama\u00e7la, onlardan birinin, soru\u015fturma ve eksiksiz bir inceleme yap\u0131lmak \u00fczere, her t\u00fcrl\u00fc \u00f6nlemi alacak olan Genel Sekretere, bu anla\u015fmazl\u0131ktan haber verilmesi yeterlidir.<\/p>\n
Konsey uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 Genel Kurula g\u00f6t\u00fcrebilir. Genle Kurul da taraflardan birinin istemi \u00fczerine uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 ele al\u0131r. Bu istem uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131n Konseye sunulmas\u0131ndan ba\u015flayarak 14 g\u00fcn i\u00e7inde yap\u0131lm\u0131\u015f olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n
<\/span>16. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyelerinden biri 12., 13., ya da 15. maddeler gere\u011fince \u00fcstlendi\u011fi y\u00fck\u00fcmlere ayk\u0131r\u0131 olarak sava\u015fa ba\u015fvurursa, cemiyetin di\u011fer \u00fcyelerine kar\u015f\u0131 bir sava\u015f eyleminde bulunmu\u015f say\u0131l\u0131r. Bu \u00fcyeler o devlet ile ticari ve ekonomik t\u00fcm ili\u015fkilerini derhal kesmeyi, vatanda\u015flar\u0131n\u0131n yasay\u0131 bozan devletin vatanda\u015flar\u0131 ile t\u00fcm ili\u015fkilerini yasaklamay\u0131 y\u00fck\u00fcmlenir.<\/p>\n
<\/span>17. Madde<\/span><\/h3>\n
Sadece biri cemiyet \u00fcyesi olan ya da ikiside cemiyet \u00fcyesi bulunmayan iki devlet aras\u0131nda uyu\u015fmazl\u0131k \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 zamanlarda, cemiyete yabanc\u0131 devlet ya da devletler, uyu\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcme kavu\u015fturmak \u00fczere, Konseyin uygun g\u00f6rece\u011fi ko\u015fullar \u00e7er\u00e7evesinde, cemiyet \u00fcyeleri \u00fcstlendi\u011fi y\u00fck\u00fcmlere uymaya \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r.<\/p>\n
<\/span>18. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyelerinden birinin yapaca\u011f\u0131 herhangi bir antla\u015fma ya da uluslararas\u0131 y\u00fck\u00fcm Sekreterlik\u00e7e an\u0131nda k\u00fct\u00fc\u011fe yaz\u0131lacak ve bu en k\u0131sa s\u00fcrede yay\u0131mlanacakt\u0131r.<\/p>\n
<\/span>19. Madde<\/span><\/h3>\n
Genel Kurul \u00e7e\u015fitli zamanlarda cemiyet \u00fcyelerini, uygulanamaz bir duruma gelmi\u015f olan antla\u015fmalar\u0131n\u0131n\u00a0 s\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilemesi d\u00fcnya bar\u0131\u015f\u0131n\u0131 tehlikeye sokabilecek olan uluslararas\u0131 durumlar\u0131n yeniden incelenmesine \u00e7a\u011f\u0131rabilir.<\/p>\n
<\/span>20. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyeleri, her biri kendini ilgilendirdi\u011fi \u00f6l\u00e7\u00fcde, yasan\u0131n, aralar\u0131nda yap\u0131lm\u0131\u015f olup yasa h\u00fck\u00fcmleriyle ba\u011fda\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 olanakl\u0131 bulunmayan anla\u015fmalar\u0131 ortadan kald\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul eder ve gelecekte b\u00f6yle anla\u015fmalar yapmamay\u0131 y\u00fck\u00fcmlenirler.<\/p>\n
\u00dcye devletlerden biri, cemiyete kat\u0131lmadan \u00f6nce, yasa h\u00fck\u00fcmleri ile ba\u011fda\u015fmayan y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckler \u00fcstenmi\u015fse, bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmak i\u00e7in gerekli \u00f6nlemleri hemen almak zorundad\u0131r.<\/p>\n
<\/span>21. Madde<\/span><\/h3>\n
Yasan\u0131n hi\u00e7bir h\u00fckm\u00fc, bar\u0131\u015f\u0131n s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmesini sa\u011flayan hakemlik antla\u015fmalar\u0131 ve Monroe Doktirini<\/strong><\/a> gibi b\u00f6lgesel anla\u015fmalara ayk\u0131r\u0131 d\u00fc\u015fmez.<\/p>\n
<\/span>22. Madde<\/span><\/h3>\n
A\u015fa\u011f\u0131daki ilkeler, sava\u015ftan sonra eskiden kendilerini y\u00f6neten devletlerin egmenliklerine ba\u011fl\u0131 olmaktan \u00e7\u0131km\u0131\u015f ve \u00e7a\u011fda\u015f d\u00fcnyan\u0131n \u00f6zellikle zor ko\u015fullar\u0131 i\u00e7inde hen\u00fcz kendi kendilerini y\u00f6netemeyen halklar\u0131n bulundu\u011fu s\u00f6m\u00fcrgelere ve \u00fclkelere uygulan\u0131r.<\/p>\n
Bu halklar\u0131n genlik ve geli\u015fmelerinin sa\u011flanmas\u0131 kutsal bir uygarl\u0131k \u00f6devidir ve bu \u00f6devin yerine getirilmesi i\u00e7in bu yasaya g\u00fcvenceler konulmu\u015ftur. Bu g\u00fcvenceler \u015fu \u015fekildedir:<\/p>\n
\n
Bunlar\u0131n uygulanmas\u0131 i\u00e7in en iyi y\u00f6ntem, s\u00f6zkonusu halklar\u0131n savunmas\u0131n\u0131, kaynaklar\u0131, deneyleri ya da co\u011frafya durumlar\u0131 bak\u0131m\u0131ndan bu sorumlulu\u011fu \u00fcstlenmeye en elveri\u015fli bulunan ve onu kabul eden ilerlemi\u015f uluslara verilmelidir. Bunlar, bu korumay\u0131, mandater olarak ve cemiyet ad\u0131na yapacaklard\u0131r.<\/li>\n
Mandan\u0131n niteli\u011finin, halk\u0131n geli\u015fme d\u00fczeyine, \u00fclkenin co\u011frafya durumuna onun ekonomik ko\u015fullar\u0131na ve benzeri \u00f6b\u00fcr t\u00fcm ko\u015fullara g\u00f6re de\u011fi\u015fiklikler g\u00f6stermesi gerekir.<\/li>\n
T\u00fcm durumlarda, manda y\u00f6neticisi, y\u00f6netimini \u00fcstlendi\u011fi \u00fclke konusunda Konsey’e y\u0131ll\u0131k rapor yollayacakt\u0131r.<\/li>\n<\/ul>\n
<\/span>23. Madde<\/span><\/h3>\n
Milletler Cemiyeti \u00fcyeleri, sonradan yap\u0131lacak uluslararas\u0131 s\u00f6zle\u015fmelerin h\u00fck\u00fcmleri sakl\u0131 tutulmak ve bunlara uygun olmak \u00fczere:<\/p>\n
\n
Kendi \u00fclkelerinde ya da ticaret ve sanayi ili\u015fkilerinde bulunduklar\u0131 di\u011fer t\u00fcm \u00fclkelerde erkek, kad\u0131n ve \u00e7ocu\u011fa sayg\u0131 g\u00f6sterir. \u0130nsan onuruna yak\u0131\u015f\u0131r \u015fekilde \u00e7al\u0131\u015fma ko\u015fullar\u0131n\u0131 sa\u011flamaya ve bu ko\u015fullar\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmeye \u00e7aba sarfeder.<\/li>\n
Y\u00f6netimlerine ba\u011fl\u0131 \u00fclkelerde yerli halka sayg\u0131 g\u00f6sterecek i\u015flem yapmay\u0131 y\u00fck\u00fcmlenirler.<\/li>\n
Kad\u0131n ve \u00e7ocuk ticaretine, afyon ve di\u011fer uyu\u015fturucu maddelerin al\u0131m sat\u0131m\u0131na ili\u015fkin anla\u015fmalar\u0131n genel denetimi ile Milletler Cemiyeti’ni<\/strong> g\u00f6revlendirirler.<\/li>\n
Kamu yarar\u0131 i\u00e7in silah ve m\u00fchimmat ticaretinin denetimi gerekli olan \u00fclkelerde bu ticaretin genel denetimi ile Milletler Cemiyeti’ni g\u00f6revlendirirler.<\/li>\n
Hastal\u0131klar\u0131 \u00f6nlemek ve hastal\u0131klarla m\u00fccadele i\u00e7in uluslararas\u0131 nitelikte \u00f6nlemler almaya \u00e7aba sarfederler.<\/li>\n<\/ul>\n<\/span><\/a>24. Madde<\/span><\/h3>\n
Toplu antla\u015fmalarla daha \u00f6nce kurulmu\u015f olan t\u00fcm uluslararas\u0131 b\u00fcrolar, taraflar\u0131n onay\u0131n\u0131n al\u0131nmas\u0131 ko\u015fulu ile, cemiyetin yetkisi alt\u0131na konulacakt\u0131r. Uluslararas\u0131 nitelikte sorunlar\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in daha sonra tutulcak olan di\u011fer t\u00fcm uluslararas\u0131 b\u00fcrolar ve komisyonlar da cemiyetin yetkisi alt\u0131na eklencektir.<\/p>\n
<\/span>25. Madde<\/span><\/h3>\n
Cemiyet \u00fcyeleri usul\u00fcne g\u00f6re izin alm\u0131\u015f olup sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n iyile\u015ftirilmesi, hastal\u0131\u011fa kar\u015f\u0131 \u00f6nleyici koruma ve yery\u00fcz\u00fcnde ac\u0131lar\u0131n azalt\u0131lmas\u0131 amac\u0131n\u0131 g\u00fcden K\u0131z\u0131lha\u00e7 Ulusal G\u00f6n\u00fcll\u00fc \u00f6rg\u00fctlerinin kurulmas\u0131n\u0131 ve aralar\u0131nda i\u015fbirli\u011finde bulunmalar\u0131n\u0131 \u00f6zendirmeye ve kolayla\u015ft\u0131rmay\u0131 \u00fcstlenirler.<\/p>\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>26. Madde<\/span><\/h3>\n
Bu yasada yap\u0131lcak de\u011fi\u015fiklikler, temsilcileri konseyi olu\u015fturan cemiyet \u00fcyelerince ve temsilcileri genel kurulu olu\u015fturan \u00fcyelerin \u00e7o\u011funlu\u011fu taraf\u0131ndan onaylan\u0131r onaylanmaz y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girecektir. Cemiyetin her \u00fcyesi yasada yap\u0131lan de\u011fi\u015fiklikleri kabul etmemekte serbestir, bu durumda cemiyet \u00fcyesi olmaktan \u00e7\u0131kar.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Bu Yaz\u0131lar\u0131m\u0131 da Okumak \u0130ster Misiniz?<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\nErzurum Kongresi Sonunda Ya\u015fanan \u00d6nemli Olaylar<\/a><\/li>
Erzurum Kongresi ve T\u00fcrk Milletinin D\u00f6n\u00fcm Noktas\u0131<\/a><\/li>
Mustafa Kemal Pa\u015fa\u2019n\u0131n 9. Ordu M\u00fcfetti\u015fli\u011fi<\/a><\/li>
\u0130zmir\u2019in \u0130\u015fgali Hakk\u0131nda Az Bilinen Ger\u00e7ekler<\/a><\/li>
Kuva-y\u0131 \u0130nzibatiye ve \u0130\u00e7 Sava\u015f \u0130lan Edilmesi<\/a><\/li><\/ul>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>YARARLANDI\u011eIM KAYNAKLAR:\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
\n
Milletler Cemiyeti – Vikipedi<\/strong><\/a><\/li>\n
Bozkurt-Lotus davas\u0131 – Vikipedi<\/strong><\/a><\/li>\n
T\u00fcrkiye’nin Siyasal Andla\u015fmalar\u0131 I. Cilt (1920 – 1945) – \u0130smail Soysal – T\u00fcrk Tarih Kurumu<\/strong><\/li>\n
Hatay\u0131n Kurtulu\u015fu \u0130\u00e7in Harcanan \u00c7abalar – Tayfur S\u00f6kmen – T\u00fcrk Tarih Kurumu<\/strong><\/li>\n
K\u0131sa 20. Y\u00fczy\u0131l Tarihi – Sina Ak\u015fin – T\u00fcrkiye \u0130\u015f Bankas\u0131 K\u00fclt\u00fcr Yay\u0131nlar\u0131<\/strong><\/li>\n<\/ul>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Milletler Cemiyeti\u00a0(Cemiyet-i Akvam), g\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Birle\u015fmi\u015f Milletler’in temeli say\u0131labilecek bir\u00a0organizasyondu. Birinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’n\u0131n ard\u0131ndan \u0130svi\u00e7re’de, 10 Ocak 1920’de kurulmu\u015ftur. \u0130çindekiler Milletler Cemiyetinin Kurulu\u015f Amac\u0131Milletler Cemiyeti Ne Zaman Kuruldu?Milletler Cemiyeti \u00dcyeleriT\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyeti \u00dcyeli\u011fiT\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyetine Kat\u0131lmakta Gecikmesinin NedenleriT\u00fcrkiye Hangi \u0130ki \u00dclkenin Verdi\u011fi Teklif \u0130le Milletler Cemiyetine \u00dcye Olmu\u015ftur?Milletler Cemiyetinde \u0130lk Temsilcimiz Kimdir?T\u00fcrkiye’nin Milletler Cemiyetine Davet Edilmesinde …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":5841,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[61],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5804"}],"collection":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=5804"}],"version-history":[{"count":19,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5804\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":5843,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5804\/revisions\/5843"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/5841"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=5804"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=5804"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=5804"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}