\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Bizans \u0130mparatoru Alexis, Normanlar’\u0131n sald\u0131r\u0131s\u0131na kar\u015f\u0131 yard\u0131m iste\u011finde bulundu\u011fu, \u0130talyan kent devletlerinden Piza ile 1111 tarihinde antla\u015fma yaparak ticaret kolonisi kurma imtiyaz\u0131 tan\u0131m\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong> <\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
XV. y\u00fczy\u0131l\u0131n sonlar\u0131na do\u011fru, Do\u011fu ile ticareti olduk\u00e7a ileri seviyelerde yapan \u0130talyan kent devletlerinin yerini zamanla \u0130ngiltere ve Fransa gibi Bat\u0131 Avrupa Devletleri almaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Bu devletler, do\u011fuda mutlak \u015fekilde hakim olan Osmanl\u0131 Devleti’nden elde ettikleri kapit\u00fclasyonlar ile \u0130talyan kent devletlerinin elde etmi\u015f oldu\u011fu ayr\u0131cal\u0131klara sahip olmu\u015flard\u0131r. Osmanl\u0131 Devleti’nde, Fransa’n\u0131n kapit\u00fclasyonlarda di\u011fer devletlere g\u00f6re bir ad\u0131m daha \u00f6nde oldu\u011fu g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Osmanl\u0131 Devleti ile Fransa Aras\u0131nda 1604 Senesinde Yap\u0131lan Kapit\u00fclasyon Antla\u015fmas\u0131 Sonunda, Osmanl\u0131 Devleti, Fransa’y\u0131 En \u00c7ok \u0130mtiyaz Elde Eden Devlet Olarak Kabul Etmi\u015ftir.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/a><\/p>\n
<\/span>Kapit\u00fclasyonlar Neden Verildi?<\/span><\/h2>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nin kapit\u00fclasyon antla\u015fmalar\u0131yla Avrupal\u0131 devletlerin vatanda\u015flar\u0131na \u00e7e\u015fitli ayr\u0131cal\u0131klar tan\u0131nmas\u0131n\u0131n sebebi \u00fc\u00e7 noktada anla\u015f\u0131l\u0131r. Bunlara s\u0131ras\u0131yla bakacak olursak.<\/p>\n
<\/span>1.Yasalar\u0131n Ki\u015fiselli\u011fi \u0130lkesi Sebebiyle<\/span><\/h3>\n
Yasalar\u0131n ki\u015fiselli\u011fi ilkesine g\u00f6re, bir devletin vatanda\u015f\u0131 nerede ya\u015farsa ya\u015fas\u0131n, kendi devletinin yasalar\u0131na tabi olur ilkesidir. Bu ilke zaman i\u00e7inde de\u011fi\u015fmesine ra\u011fmen, Avrupal\u0131 devletler \u00f6nceki senelerde elde etmi\u015f ayr\u0131cal\u0131klar\u0131 ellerinde tutabilmek amac\u0131yla, kapit\u00fclasyon uygulanan devletin \u00fclkesinde ya\u015fayan vatanda\u015flar\u0131 \u00fczerindeki egemenliklerini devam ettirmi\u015flerdir.<\/p>\n
<\/span>2.\u0130slam Dininin Farkl\u0131 Dinden Olan Yabanc\u0131lar Konusundaki Anlay\u0131\u015f\u0131<\/span><\/h3>\n
\u0130slam Hukukun ge\u00e7erli oldu\u011fu Osmanl\u0131 Devleti’nde kanunlar\u0131n ge\u00e7erlili\u011fi sadece M\u00fcsl\u00fcmanlar \u00fczerinde ge\u00e7erli olmas\u0131ndan dolay\u0131, Avrupa devletinin vatanda\u015flar\u0131na kendi devletlerinin kanunlar\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131 dinsel anlamda a\u00e7\u0131klanabilir.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>Osmanl\u0131 uyru\u011funda olan ve kendilerine zimmi denilen gayrim\u00fcslimlere (Osmanl\u0131 vatanda\u015f\u0131 olduklar\u0131ndan dolay\u0131) kapit\u00fclasyon ayr\u0131cal\u0131klar\u0131 tan\u0131nmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/span>3. Siyasi ve Mali Ama\u00e7lar<\/span><\/h3>\n
Siyasi sebeblerden dolay\u0131<\/strong> <\/span>yabanc\u0131 devletlere kapit\u00fclasyonlar\u0131n verilmesinin nedeni, Osmanl\u0131 Devleti’nin kendi g\u00fcvenlik ve \u00e7\u0131karlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in verilmesidir. Osmanl\u0131 Devleti, kapit\u00fclasyonlar vererek bat\u0131l\u0131 devletleri birbirlerine kar\u015f\u0131 k\u0131\u015fk\u0131rtmak ve bat\u0131dan gelebilecek sald\u0131r\u0131lar\u0131 \u00f6nlemeyi ama\u00e7lam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Osmanl\u0131 Devleti Venedik ile yapt\u0131klar\u0131 sava\u015flar\u0131nda, bir ba\u015fka \u0130talyan Devleti olan Cenova’y\u0131 m\u00fcttefik yapabilmek i\u00e7in 1352 senesinde (Orhan Bey d\u00f6neminde) Avrupan\u0131n ihtiyac\u0131 olan \u015fap tekelini Cenova’ya vermi\u015ftir.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Mali sebelerden dolay\u0131<\/strong><\/span> kapit\u00fclasyon verilmesinin sebebi, Osmanl\u0131 topraklar\u0131ndan ge\u00e7i\u015f yapan ve \u00fclkeden ihra\u00e7 edilen \u00fcr\u00fcnlerden al\u0131nan vergilerin hazineye \u00e7ok \u00f6nemli gelir sa\u011flamas\u0131d\u0131r.<\/p>\n
<\/span>Osmanl\u0131 Devletin’de Kapit\u00fclasyonlar\u0131n Geli\u015fimi Ka\u00e7 D\u00f6neme Ayr\u0131l\u0131r?<\/span><\/h2>\n
Kapit\u00fclasyonlar\u0131n geli\u015fimini Osmanl\u0131 Devleti’nde \u00fc\u00e7 d\u00f6neme ay\u0131rmak m\u00fck\u00fcn g\u00f6z\u00fckmektedir.\u00a0 1352 y\u0131l\u0131nda Ceneviz’lilere verilen ilk kapit\u00fclasyondan, Lozan Antla\u015fmas\u0131’yla<\/a> tamamen kald\u0131r\u0131lan d\u00f6neme kadar ge\u00e7en s\u00fcrede \u00fc\u00e7 farkl\u0131 kapit\u00fclasyon d\u00f6nemi ya\u015fanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
<\/span>1. S\u0131n\u0131rl\u0131 Kapit\u00fclasyonlar D\u00f6nemi<\/span><\/h3>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nin ilk kapit\u00fclasyon antla\u015fmalar\u0131n\u0131 genellikle \u0130talyan kent devletleri ile yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmekteyiz.<\/p>\n
\n
1352 ve 1387 y\u0131llar\u0131nda Cenevizliler’e kapit\u00fclasyonlar verilmi\u015f.<\/li>\n
1411-1419-1430-1446 y\u0131llar\u0131nda \u0130talyan kent devletlerine tan\u0131nan ayr\u0131cal\u0131klar.<\/li>\n
Fatih Sultan Mehmet’in \u0130stabul’un fethinden sonra, daha \u00f6nce oraya yerle\u015fmi\u015f bulunan ve Bizans Devleti’nden ayr\u0131cal\u0131k elde etmi\u015f olan, Cenevizliler’in bu imtiyazlar\u0131n\u0131n s\u00fcrmesine kendisinin verdi\u011fi ni\u015fan ile devam edilmi\u015fir.<\/li>\n
Fatih Sultan Mehmet’in 1454 senesinde Venedik kent devletinede vermi\u015f oldu\u011fu ni\u015fan ile kapit\u00fclasyon tan\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. 1480’de bu tan\u0131nan kapit\u00fclasyon yenilenmi\u015ftir.<\/li>\n
Fatih Sultan Mehmet taraf\u0131ndan, Pizza ve Floransa’ya da kapit\u00fclasyon verilmi\u015ftir.<\/li>\n
II. Beyazit d\u00f6neminde Venedik, Napoli, Frans\u0131z ve Katalan t\u00fcccarlar i\u00e7in ticari imtiyazlar tan\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/li>\n
Yavuz Sultan Selim d\u00f6neminde, \u0130talyan devletlerine tan\u0131nan ticari imtiyazlar devam ettirilmi\u015ftir. Ayr\u0131ca Yavuz Sultan Selim 1517’de M\u0131s\u0131r’\u0131 ele ge\u00e7irdikten sonra bu \u00fclkede ya\u015fayan ve daha \u00f6nce Meml\u00fbk sultanlar\u0131ndan imtiyazlar\u0131 olan Frans\u0131z ve Katalan t\u00fcccarlar\u0131n bu ayr\u0131cal\u0131klar\u0131n\u0131n devam ettirilmesi ad\u0131na bir ferman yay\u0131nlam\u0131\u015ft\u0131r.<\/li>\n
Kanuni Sultan S\u00fcleyman ise Venedik ve Anconal\u0131lar\u0131n daha \u00f6nce elde etmi\u015f olduklar\u0131 imtiyazlar\u0131 yenilemi\u015f, M\u0131s\u0131r’da bulunan Katalan ve Frans\u0131z’lar\u0131n kullanmakta olduklar\u0131 kapit\u00fclasyonlar\u0131 uzatm\u0131\u015f, Toscana ile yeni bir kapit\u00fclasyon antla\u015fmas\u0131 imzalam\u0131\u015ft\u0131r.<\/li>\n<\/ul>\n
Kapit\u00fclasyonlar\u0131n ilk d\u00f6nemi say\u0131lan bu antla\u015fmalar\u0131n ortak \u00f6zelli\u011fi bulunmaktad\u0131r. Bu kapit\u00fclasyonlar\u0131n uygulanacaklar\u0131 b\u00f6lgeler ya s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r veyahut s\u0131n\u0131rl\u0131 konular\u0131 i\u00e7ermektedir.<\/p>\n
Bu d\u00f6nem Osmanl\u0131 Devleti’nin en g\u00fc\u00e7l\u00fc d\u00f6nemi oldu\u011fundan dolay\u0131 ba\u015fka devletlere verilen bu kapit\u00fclasyonlar, Osmanl\u0131 Devleti’ni zor duruma sokmam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u00e7inde bulunulan o d\u00f6nemde devletleraras\u0131 ticari ili\u015fkiler sonucu ihtiya\u00e7lar\u0131n kar\u015f\u0131lanabilmesi amac\u0131yla devletlerin birbirlerinden kapit\u00fclasyonlar alabildikleri bir d\u00f6nemdir.<\/p>\n
<\/span>Geni\u015f Kapsaml\u0131 Kapit\u00fclasyonlar D\u00f6nemi<\/span><\/h3>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nin Avrupa ile diplomatik ili\u015fkilerin ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 bir d\u00f6nemde, Kanuni Sultan S\u00fcleyman’\u0131n Fransa Kral\u0131 I. Fran\u00e7ois ile 1535 senesinde yap\u0131lm\u0131\u015f olan onbe\u015f maddelik antla\u015fmad\u0131r. Bu antla\u015fmaya g\u00f6re Frans\u0131z t\u00fcccarlar, Osmanl\u0131 s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde T\u00fcrk t\u00fcccarlar\u0131n verdi\u011fi kadar vergi \u00f6deyecek ve T\u00fcrk t\u00fcccarlarda Fransa s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde ayn\u0131 haklardan yararlanacaklard\u0131r.<\/p>\n
\u0130kinci olarak Frans\u0131z vatanda\u015flar\u0131, Osmanl\u0131 s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde kendi yarg\u0131 makamlar\u0131n\u0131 kurabilecekler ve Osmanl\u0131 makamlar\u0131da bu kararlara itiraz etmeyeceklerdir.<\/p>\n
Taraflar\u0131n yapm\u0131\u015f olduklar\u0131 bu antla\u015fmaya g\u00f6re, Frans\u0131z vatanda\u015flar\u0131na Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda kendi dinlerini serbest\u00e7e ya\u015fayabilme ve kutsal mekanlar\u0131n\u0131n bak\u0131m hakk\u0131 tan\u0131nm\u0131\u015f oluyordu. Bu ayr\u0131cal\u0131k sonunda Fransa, Do\u011fu’da Katoliklerin koruyucu devleti olma \u015fans\u0131n\u0131 yakalam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Kabul edilen bir ba\u015fka madde ile de Akdeniz’de gemisi bulunan Hristiyanlara gemilerine Frans\u0131z bayra\u011f\u0131 \u00e7ekmeleri ve b\u00f6ylece de korunma \u015fans\u0131 tan\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Fransa’ya \u0130stanbul’da daimi el\u00e7i bulundurma hakk\u0131 tan\u0131narak Osmanl\u0131 Devleti \u00fczerinde en etkili devlet olma f\u0131rsat\u0131 verilmi\u015ftir.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>1535 Antla\u015fmas\u0131n\u0131n en g\u00f6ze \u00e7arpan \u00f6zelli\u011fi, bu antla\u015fma Kanuni Sultan S\u00fcleyman’dan sonra ba\u015fa ge\u00e7ecek olan her padi\u015faha bu antla\u015fmay\u0131 yenileme zorunlulu\u011fu getirmi\u015f olmas\u0131d\u0131r!!!<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Fransa ile imzalanan bu kapit\u00fclasyon antla\u015fmas\u0131n\u0131, Osmanl\u0131 Devleti’nin y\u0131k\u0131l\u0131\u015f\u0131na kadar olan b\u00fcy\u00fck s\u0131k\u0131nt\u0131lar ve dertler ile u\u011fra\u015fmas\u0131na sebeb olmu\u015ftur.<\/p>\n
Ayr\u0131ca bu d\u00f6nemde Fransa d\u0131\u015f\u0131nda da 1580 senesinde \u0130ngiltere’ye de bir tak\u0131m imtiyazlar tan\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130ngiltere’ye verilen kapit\u00fclasyonlar ilerleyen y\u0131llarda Osmanl\u0131 Devleti’nin aleyhine olacak \u015fekilde yenilenmi\u015ftir. ( 1583-1601-1604-1643 ve 1675)<\/p>\n
1838 senesinde \u0130ngiliz’lerle yap\u0131lan Balta Liman\u0131 Antla\u015fmas\u0131’yla \u0130ngilizler \u00e7ok b\u00fcy\u00fck imtiyazlar kopartmay\u0131 ba\u015farabilmi\u015flerdir, Osmanl\u0131 Devleti’nden.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>\u0130ngiltereye ilk kapit\u00fclasyonlar\u0131n verildi\u011fi 1580 tarihinde Osmanl\u0131 Devleti’nin ba\u015f\u0131nda bulunan padi\u015fah III. Murat’t\u0131r.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Bu iki Bat\u0131 Avrupa devleti d\u0131\u015f\u0131nda da Osmanl\u0131 Devleti’nin g\u00fc\u00e7 kaybetmeye ba\u015flamas\u0131 ile birlikte di\u011fer Avrupa Devletleri ve Amerika Birle\u015fik Devleti’de, Osmanl\u0131’dan kapit\u00fclasyon elde etmeyi ba\u015farm\u0131\u015ft\u0131r bunlar;<\/p>\n
\n
Hollanda ile 1612 senesinde kapit\u00fclasyon antla\u015fmas\u0131 imzalanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/li>\n
Rusya 1774 senesinde imzalanan K\u00fc\u00e7\u00fck Kaynarca Antla\u015fmas\u0131 sonucu, Osmanl\u0131 Devletinden imtiyazlar kazanm\u0131\u015ftr\u0131.<\/li>\n
Avusturya 1718 senesinde imzalanan Pasarof\u00e7a Antla\u015fmas\u0131 ile Osmanl\u0131 Devleti’nden kapit\u00fclasyon elde etmi\u015ftir.<\/li>\n
Sicilya Krall\u0131\u011f\u0131 1740 senesinde<\/li>\n
Prusya 1761 senesinde<\/li>\n
\u0130spanya 1783 senesinde<\/li>\n
Amerika Birle\u015fik Devletleri 1830 senesinde<\/li>\n
Bel\u00e7ika 1838 senesinde, bu devletler ile yap\u0131lan antla\u015fmalara ba\u011fl\u0131 her bir devlet Osmanl\u0131 Devleti’nden bir \u015fekilde kapit\u00fclasyon elde etmeyi ba\u015farm\u0131\u015f ve daha sonra ki antla\u015fmalar ile bu imtiyazlar\u0131 yenilemi\u015flerdir.<\/li>\n<\/ul>\n
<\/span>S\u00fcrekli Kapit\u00fclasyonlar D\u00f6nemi ve Kapit\u00fclasyonlar\u0131n Kald\u0131r\u0131lmas\u0131<\/span><\/h3>\n
S\u00fcrekli olarak kapit\u00fclasyonlar\u0131n verilmesi 1740 senesinde I. Mahmut taraf\u0131ndan, Fransa ile imzalanan antla\u015fma sonunda ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Bu antla\u015fmaya g\u00f6re, I. Mahmut’tan sonra Osmanl\u0131 tahtt\u0131na ge\u00e7ecek her padi\u015fah\u0131 ba\u011flay\u0131c\u0131 bir niteli\u011fi oldu\u011fundan dolay\u0131 Osmanl\u0131 Devleti’ne b\u00fcy\u00fck s\u0131k\u0131nt\u0131lar yaratan bir kapit\u00fclasyon antla\u015fmas\u0131d\u0131r. Her ne kadar ileride bu yapt\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmadan d\u00f6nmek istemi\u015f olsa bile art\u0131k eski g\u00fcc\u00fcnde olmad\u0131\u011f\u0131ndan yabanc\u0131 devletler taraf\u0131ndan bu iste\u011fini kabul ettirememi\u015ftir.<\/p>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nin ekonomisinin iflas etmesine sebeb olan bu antla\u015fmalar ancak \u0130svi\u00e7re’nin Lozan \u015fehrinde yap\u0131lan Lozan Antla\u015fmas\u0131<\/a> ile tamamen kald\u0131rlm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
<\/span>Kapit\u00fclasyonlar Osmanl\u0131 Devleti’ni Hangi Alanlarda Etkilemi\u015ftir?<\/span><\/h2>\n
Osmanl\u0131 Devleti, Avrupal\u0131 devletlerin vatanda\u015flar\u0131na adli, ticari-mali ve idari konularda ayr\u0131cal\u0131klar vermi\u015ftir. Genel olarak \u00fc\u00e7 ana grupta toplanan bu ayr\u0131cal\u0131klar da kendi i\u00e7lerinde alt ba\u015fl\u0131klar halinde incelenebilir.<\/p>\n
<\/span>Adli Konularda Verilen Kapit\u00fclasyonlar<\/span><\/h3>\n
Adli konularda yabanc\u0131lara verilen kapit\u00fclasyonlara bakarken bunlar\u0131n devletlere ve d\u00f6nemlere g\u00f6re farkl\u0131l\u0131klar g\u00f6sterdi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz. Kanuni Sultan S\u00fcleyman ile ba\u015flayan geni\u015fletilen artmaya ba\u015flayan kapit\u00fclasyonlar, Osmanl\u0131 Devleti’nin y\u0131k\u0131lmas\u0131na kadar devam etmi\u015ftir. Adli konularda konuya bakarken, taraflar\u0131n yabanc\u0131 veya Osmanl\u0131 vatanda\u015f\u0131 olmas\u0131na g\u00f6re bakabiliriz.<\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t
\n\t\t\t\t<\/span>\u0130stanbul’un fethinden sonra ilk olarak Ceneviz vatanda\u015flar\u0131n\u0131n kendi aralar\u0131ndaki uyu\u015fmazl\u0131klar\u0131, kendi yasalar\u0131na g\u00f6re \u00e7\u00f6zebilmelerine izin verimi\u015ftir.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
<\/span>Ayn\u0131 Tebaadan Olan Yabanc\u0131lar\u0131n Aras\u0131ndaki Davalar<\/span><\/h4>\n
Taraflar\u0131n her ikisinin de yabanc\u0131 olduklar\u0131 davalarda, davan\u0131n ceza, hukuk veya ticari dava olup olmad\u0131\u011f\u0131na bak\u0131lmadan bu davalara bakacak olan tek yetkili kurumun ki\u015filerin kendi \u00fclke b\u00fcy\u00fckel\u00e7ilik veya konsolosluk mahkemeleri olacakt\u0131r.\u00a0<\/strong><\/p>\n\n\t\t
\n\t\t\t\n\t\t\t\t<\/span>Kapit\u00fclasyonlar\u0131n yabanc\u0131 devletlere sa\u011flam\u0131\u015f olduklar\u0131 imtiyazlar\u0131n bir sonucu olarak, yabanc\u0131 uyruklu ki\u015filerin aralar\u0131ndaki uyu\u015fmazl\u0131klar\u0131, Osmanl\u0131 yarg\u0131s\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rebilme haklar\u0131na sahiptiler.<\/strong><\/span>\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Konsolosluk mahkemeleri, o \u00fclkenin konsolosu ve o devletin, Osmanl\u0131 Devleti’nde ya\u015fayan iki tane vatanda\u015f\u0131ndan se\u00e7ilerek olu\u015fturulmaktad\u0131r.<\/p>\n
Davada su\u00e7lu bulunan ki\u015fi, su\u00e7unu kendi \u00fclkesinin hapisanesinde tamamlayacakt\u0131. Tutuklama yetkiside, Osmanl\u0131 Devletine ait de\u011fildi.<\/p>\n
G\u00fcn\u00fcm\u00fczde bir devletin ceza davalar\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan yetkisi konusunda hakim olan genel ilke \u00fclkesellik ilkesidir. Ba\u011f\u0131ms\u0131z bir devletin \u00fclkesinde i\u015flenen bir su\u00e7un konusu ne olursa olsun, su\u00e7u i\u015feyen yabanc\u0131 \u00fclkenin vatanda\u015f\u0131 bulundu\u011fu \u00fclkenin kanunlar\u0131na g\u00f6re yarg\u0131lan\u0131r. Kapit\u00fclasyonlarda g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc \u00fczere ceza davalar\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00fclkesellik de\u011fil, ki\u015fisellik esas al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
<\/span>Ayr\u0131 Tebaadan Olan Yabanc\u0131lar\u0131n Aras\u0131ndaki Davalar<\/span><\/h4>\n
Farkl\u0131 \u00fclkelerin vatanda\u015flar\u0131 aras\u0131ndaki hukuk uyu\u015fmazl\u0131klar\u0131n\u0131n nerede g\u00f6r\u00fclece\u011fi ile ilgili d\u00fczenleme ilk olarak Fransa’ya 1740’da verilen kapit\u00fclasyon ile daha sonra ise Rusya ile 1783’de yap\u0131lan antla\u015fmada belirtilmi\u015ftir.<\/p>\n
Osmanl\u0131 Devleti’ne ait s\u0131n\u0131rlar i\u00e7inde ya\u015fayan ama taraflar\u0131n ikisininde farkl\u0131 \u00fclke vatanda\u015f\u0131 olmalar\u0131 durumunda taraflar, davay\u0131 kendi aralar\u0131nda anla\u015f\u0131p herhangi bir el\u00e7ilikte g\u00f6r\u00fclmesini sa\u011flayabilirler.<\/p>\n
E\u011fer taraflar anla\u015famazlar ise bu sefer Mecelle’ye g\u00f6re davaya devam edilirdi. Taraflar\u0131n aras\u0131nda i\u015flenen su\u00e7un kapsam\u0131 ceza davas\u0131na<\/strong> giriyorsa, su\u00e7u i\u015fleyenin ba\u011fl\u0131 oldu\u011fu devletin el\u00e7ilik mahkemesinde, su\u00e7un kapsam\u0131 hukuk veya ticaret davas\u0131na giriyorsa<\/strong> o zaman da, daval\u0131 olan\u0131n devletine ait el\u00e7ilik mahkemesinde g\u00f6r\u00fclmesi esast\u0131r.<\/p>\n
Taraflar kendi aralar\u0131nda anla\u015farak sadece hukuk veya ticaret davalar\u0131n\u0131 isterlerse, Osmanl\u0131 mahkemelerine g\u00f6t\u00fcrme hakk\u0131na sahip iken, ceza davalar\u0131nda b\u00f6yle bir haklar\u0131 yoktu.<\/p>\n
<\/span>Osmanl\u0131 Vatanda\u015flar\u0131 \u0130le Yabanc\u0131lar Aras\u0131ndaki Davalar<\/span><\/h4>\n
Bir taraf\u0131n Osmanl\u0131 vatanda\u015f\u0131, di\u011fer taraf yabanc\u0131 bir \u00fclke vatanda\u015f\u0131 olmas\u0131 durumunda ise e\u011fer bu bir ceza davas\u0131<\/strong> ise kesinlikle yetkili mahkeme Osmanl\u0131 Mahkemeleridir. Asl\u0131nda davalar\u0131n\u0131n hukuk veya ticaret davas\u0131 olmas\u0131 durumunda da yetkili mahkemenin Osmanl\u0131 Mahkemeleri gerekiyordu.<\/p>\n
1521’de Venedik’e verilen kapit\u00fclasyonda Osmanl\u0131lar ile Venedikliler aras\u0131nda \u00e7\u0131kacak olan uyu\u015fmazl\u0131klarda yetkili olarak kad\u0131 mahkemeleri belirtilmi\u015ftir.<\/p>\n
1535’de Fransa tan\u0131nan kapit\u00fclasyonlar ile Frans\u0131z vatanda\u015f\u0131 olan birisiyle Osmanl\u0131 vatanda\u015f\u0131 aras\u0131ndaki hukuk davalar\u0131nda kad\u0131<\/a>, suba\u015f\u0131<\/a> ve di\u011fer memurlar\u0131n, Frans\u0131z konsolosluk terc\u00fcmanlar\u0131ndan biri bulunmadan sorgulanamayaca\u011f\u0131 ve yarg\u0131lanamayaca\u011f\u0131 belirtilmi\u015ftir.<\/p>\n
\u0130sve\u00e7 ile Osmanl\u0131 Devleti’nin 1737 tarihinde yapm\u0131\u015f oldu\u011fu antla\u015fmada, hakaret veya ba\u015fka bir sebeble bir \u0130sve\u00e7 vatanda\u015f\u0131 hakk\u0131nda dava a\u00e7\u0131lmak isteyen ki\u015finin davalar\u0131na \u0130sve\u00e7 konsolosu veya terc\u00fcman\u0131 olmad\u0131k\u00e7a bak\u0131lamayaca\u011f\u0131 antla\u015fma maddesine eklenmi\u015ftir.<\/p>\n
E\u011fer bir yabanc\u0131n\u0131n ilgili oldu\u011fu ve 4000 ak\u00e7eden fazla olan davalar\u0131n Divan-\u0131 H\u00fcmayun’da g\u00f6r\u00fclece\u011fi 1673 ve 1740 tarihinde verilen kapit\u00fclasyonlarda belirtilmi\u015fti.<\/p>\n
Yabanc\u0131lar\u0131n ta\u015f\u0131nmaz mal edinebilmeleri 1867 y\u0131l\u0131nda \u00e7\u0131kar\u0131lan bir nizamname ile d\u00fczenlenmi\u015f ve yabanc\u0131lar\u0131n sahip olduklar\u0131 ta\u015f\u0131nmazlar\u0131 ile ilgili uyu\u015fmazl\u0131klarda Osmanl\u0131 mahkemelerinin tek yetkili oldu\u011fu belirtilmi\u015ftir.<\/p>\n
Ta\u015f\u0131nmazlara ait davalar d\u0131\u015f\u0131nda kalan t\u00fcm mahkemelerde, (Osmanl\u0131 veya Karma mahkemeler) yabanc\u0131n\u0131n uyru\u011fundan olan bir terc\u00fcman\u0131n bulunmas\u0131 zorunluydu. Bu terc\u00fcman davan\u0131n b\u00fct\u00fcn a\u015famalar\u0131nda bulunma hakk\u0131na sahipti. Bundan dolay\u0131 terc\u00fcman\u0131n bulunmad\u0131\u011f\u0131 bir mahkemede yabanc\u0131 \u00fclke vatanda\u015f\u0131n\u0131n ceza almas\u0131 durumunda bile bu karar ge\u00e7ersiz oluyordu.<\/p>\n
Kapit\u00fclasyonlar\u0131n yabanc\u0131 \u00fclke vatanda\u015flar\u0131na getirdi\u011fi imtiyazlardan bir taneside e\u011fer ki\u015fi Osmanl\u0131 mahkemeleri taraf\u0131ndan su\u00e7lu bulunursa, su\u00e7unu kendi \u00fclkesinin hapisanesinde \u00e7ekerdi. Bir yabanc\u0131n\u0131n oturmu\u015f oldu\u011fu ikemetgah\u0131nda tutuklanabilmesi i\u00e7in o devletin konsolosluk g\u00f6revlisininde o an orada bulunmas\u0131 bir kurald\u0131.<\/p>\n
<\/span>Ticari ve Mali Konularda Verilen Kapit\u00fclasyonlar<\/span><\/h3>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nde yabanc\u0131lara ticaret serbestli\u011finin tan\u0131nd\u0131\u011f\u0131 bilinmektedir. Avrupal\u0131 ticaret adamlar\u0131n\u0131n Osmanl\u0131 topraklar\u0131na serbest\u00e7e gidip gelme haklar\u0131 bulunmak ve Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda bulunduklar\u0131 zamanlarda can ve mal g\u00fcvenlikleri kapit\u00fclasyonlar sayesinde devletin garantisi alt\u0131ndad\u0131r. Kapit\u00fclasyonlardan yararlanan yabanc\u0131 \u00fclke vatanda\u015flar\u0131n\u0131n mallar\u0131na el konulmas\u0131 ve \u00fcstlerinin aranmas\u0131 sadece yasak mal ta\u015f\u0131d\u0131klar\u0131 ve herhangi bir su\u00e7luyu saklad\u0131klar\u0131 \u015f\u00fcphesi ile yap\u0131labilirdi. Yabanc\u0131lar\u0131n, Osmanl\u0131 denizlerinden de serbest\u00e7e yararlanma hakk\u0131 bulunmaktayd\u0131.<\/p>\n
Yabanc\u0131 t\u00fcccarlar\u0131n, Osmanl\u0131 Devleti’nin yasaklam\u0131\u015f oldu\u011fu \u00fcr\u00fcnler d\u0131\u015f\u0131nda her t\u00fcrl\u00fc mal al\u0131m\u0131 ve sat\u0131\u015f\u0131 yapma hakk\u0131 bulunmaktayd\u0131. Osmanl\u0131 Devleti’nin karasular\u0131ndan yararlanma hakk\u0131 da yabanc\u0131lara aitti. Osmanl\u0131 vatanda\u015flar\u0131n\u0131n kendi denizlerinde yolcu ve e\u015fya ta\u015f\u0131ma hakk\u0131 bulunmamaktayd\u0131.<\/p>\n
Osmanl\u0131 Devleti’nin i\u00e7inde serbest\u00e7e ticaret yapma hakk\u0131na sahip olan yabanc\u0131lar, sanat ve mesleklerde adeta tekel olu\u015fturmu\u015f durumundayd\u0131. Bunun sonucu olarak, Osmanl\u0131 vatnda\u015flar\u0131 uzun s\u00fcre ticaret hayat\u0131nda yer alamam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
G\u00fcvenlik g\u00fc\u00e7lerinin Osmanl\u0131 Devleti s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde otel, i\u015fletme, meyhane vb. yerleri, ilgili devletin konsolosluk g\u00f6revlisi olmadan denetleme ve arama izni bulunmamaktad\u0131r.<\/p>\n
Osmanl\u0131 y\u00f6neticileri, ilk d\u00f6nemlerde g\u00fcmr\u00fck vergileri ile ilgili bir oran belirlememi\u015flerdir, vergilerin ayn\u0131 oranlarda al\u0131naca\u011f\u0131 belirtilmi\u015ftir. Fatih Sultan Mehmet, g\u00fcmr\u00fck vergilerini \u00f6nce %2’den %4’e daha sonra ise %5’e \u00e7\u0131kart\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. 16. y\u00fczy\u0131la kadar g\u00fcmr\u00fck vergi oranlar\u0131 %5 olarak tahsil edilmi\u015ftir.<\/p>\n
Yabanc\u0131lara tan\u0131nan kapit\u00fclasyonlar sayesinde, yabanc\u0131 sermayenin Osmanl\u0131 topraklar\u0131na \u00e7ok kolay girebilmesine olanak sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. Osmanl\u0131’n\u0131n son d\u00f6nemlerinde b\u00fct\u00fcn bankalar yabanc\u0131lar\u0131n kontrol\u00fc alt\u0131nda toplanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu bankalar\u0131n sayesinde, kredi ve para piyasas\u0131 yan\u0131nda madencilik ile ticari yat\u0131r\u0131mlar, Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda h\u0131zl\u0131 \u015fekilde yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
<\/span>\u0130dari Konularda Verilen Kapit\u00fclasyonlar<\/span><\/h3>\n
Osmanl\u0131 Devlet’i, yabanc\u0131lar\u0131n Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda birtak\u0131m y\u00f6netimsel ayr\u0131cal\u0131klara sahip olmas\u0131n\u0131 kapit\u00fclasyonlarla garanti alt\u0131na alm\u0131\u015ft\u0131r. Yabanc\u0131lar\u0131n oturduklar\u0131 \u015fehirlerde topluluk olu\u015fturabilme ve bu toplulu\u011fa y\u00f6netici se\u00e7me haklar\u0131 bulunmaktayd\u0131.<\/p>\n
Yabanc\u0131lar\u0131n ev ve i\u015fyerlerinin Osmanl\u0131 g\u00fcvenlik g\u00fc\u00e7leri taraf\u0131ndan do\u011frudan aranmas\u0131 yasakt\u0131. Araman\u0131n yap\u0131labilmesi ancak ilgili devletinin konsolosluk g\u00f6revlisine haber verildikten sonra onun g\u00f6zetiminde ger\u00e7ekle\u015febilirdi.<\/p>\n
Yabanc\u0131 t\u00fcccarlar\u0131n iflas etmesi durumunda, tasfiye i\u015flemleri ancak ilgili devletin konsoloslu\u011fu taraf\u0131ndan yap\u0131labilirdi.<\/p>\n
Osmanl\u0131 topraklar\u0131nda banka a\u00e7mak ve bunlar\u0131n \u015fubelerini a\u00e7abilmek i\u00e7in kapit\u00fclasyonlardan do\u011fan haklarla izin al\u0131nmas\u0131na gerek yoktu. Bu tarz kurumlar\u0131n a\u00e7\u0131labilmesi son derece kolay oldu\u011fundan dolay\u0131 Osmanl\u0131 Devleti’nde yabanc\u0131lar \u00e7ok say\u0131da kurum a\u00e7abilmi\u015flerdir.<\/p>\n
Kapit\u00fclasyonlar\u0131n e\u011fitim konusunda da \u00e7ok \u00f6nemli etkileri olmu\u015ftur. Yabanc\u0131 devletler, Osmanl\u0131 topraklar\u0131 i\u00e7inde \u00e7ok say\u0131da yabanc\u0131 okul a\u00e7m\u0131\u015flar ve a\u00e7\u0131lan bu olkullar toplum hayat\u0131n\u0131 olumsuz \u015fekilde etkilemi\u015flerdir.<\/p>\n
<\/span>Kapit\u00fclasyonlar Ne Zaman Kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r?<\/span><\/h2>\n
<\/a><\/p>\n
Osmanl\u0131 Devleti kapit\u00fclasyonlar\u0131n olumsuz etkilerinin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131yla birlikte imtiyazlar\u0131 kald\u0131rmak i\u00e7in bir tak\u0131m giri\u015fimlerde bulunmu\u015fsa da bunda ba\u015far\u0131l\u0131 olamam\u0131\u015ft\u0131r. Kapit\u00fclasyonlar\u0131 kald\u0131rma karar\u0131n\u0131 1856 Paris Kongresi s\u00f6ylemek istemi\u015fse de ba\u015far\u0131l\u0131 olamam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
I. D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’n\u0131n ba\u015flamas\u0131 ile, Osmanl\u0131 Devleti yay\u0131nlad\u0131\u011f\u0131 bir a\u00e7\u0131klama ile kapit\u00fclasyonlar\u0131 1 Ekim 1914 tarihinden itibaren tek tarafl\u0131 olarak kald\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 ilan etmi\u015ftir. Bu a\u00e7\u0131klamaya Fransa, \u0130ngiltere, \u0130talya ve Rusya \u00e7ok sert bir bi\u00e7imde protesto etmi\u015flerdir. I. D\u00fcnya Sava\u015f\u0131’nda Osmanl\u0131 Devleti’nin yan\u0131nda yer alan Almanya bile al\u0131nan bu karara kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
10 A\u011fustos 1920 tarihinde Osmanl\u0131 Devleti’nin imzalam\u0131\u015f oldu\u011fu Sevr Antla\u015fmas\u0131 ile kapit\u00fclasyonlar\u0131n yeniden hayata ge\u00e7mesi \u00f6ng\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n
Kesin ve asla bir ku\u015fkuya yer b\u0131rakmayacak \u015fekilde kapit\u00fclasyonlar, Lozan Antla\u015fma’s\u0131<\/a> ile tamamen ortadan kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
S\u0131k Sorulan Sorular<\/strong><\/p>\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
Kapit\u00fclasyon nedir ne zaman verilmi\u015ftir? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
Kapit\u00fclasyonlar, Avrupal\u0131 devletlerin kendi \u00fclkeleri d\u0131\u015f\u0131ndaki s\u00fcrekli veya bir ge\u00e7ici olarak bulunan vatanda\u015flar\u0131n\u0131n, \u00fclkesinde bulunduklar\u0131 devletin kanunlar\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda kalarak, kendi devletinin kanunlar\u0131na ba\u011fl\u0131 olmas\u0131 bi\u00e7iminde elde etmi\u015f olduklar\u0131 kolayl\u0131klar ve imtiyazlard\u0131r.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
Osmanl\u0131 Devleti'nde \u0130lk Kapit\u00fclasyonlar Kime Verilmi\u015ftir? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
Osmanl\u0131 Devleti kapit\u00fclasyondan yararlanma hakk\u0131n\u0131 Cenevizlilere tan\u0131m\u0131\u015ft\u0131r. Kanuni Sultan S\u00fcleyman zaman\u0131nda, Fransa ile yap\u0131lan 1535 tarihli antla\u015fma esas olarak kapit\u00fclasyonlar\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131 say\u0131l\u0131r.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
Kapit\u00fclasyonlar hangi padi\u015fah d\u00f6neminde s\u00fcrekli hale geldi? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
I.Mahmut zaman\u0131nda Osmanl\u0131 Devleti taraf\u0131ndan Fransa’ya daha \u00f6nceden verilmi\u015f olan kapit\u00fclasyonlar s\u00fcrekli hale getirilmi\u015ftir.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
\u0130ngiltere'ye kapit\u00fclasyonlar hangi padi\u015fah d\u00f6neminde verilmi\u015ftir? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
\u0130ngiltere’ye 1580 tarihinde III. Murat’\u0131n padi\u015fahl\u0131\u011f\u0131 d\u00f6neminde verilmi\u015ftir.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
Kapit\u00fclasyon kald\u0131r\u0131lmas\u0131 Atat\u00fcrk'\u00fcn hangi ilkesi ile a\u00e7\u0131klanabilir? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
Kapit\u00fclasyonlar\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131 Atat\u00fcrk’\u00fcn Milliyet\u00e7ilik \u0130lkesi ile a\u00e7\u0131klanabilir. Osmanl\u0131 \u00fclkesinde bulunan yabanc\u0131lar\u0131n elde etmi\u015f oldu\u011fu imtiyazlar, Osmanl\u0131 Devleti’nin ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ekonomik, siyasal ve adli k\u0131s\u0131tlayan kapit\u00fclasyonlar, Lozan Antla\u015fmas\u0131 ile tamamen kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n\n\t\t
<\/div>\n\t\t
\n\t\t\t
Kanunlar \u00f6n\u00fcnde herkesin e\u015fit haklara sahip olmas\u0131 hangi ilke ile a\u00e7\u0131klan\u0131r? <\/span><\/h3>\n\t\t\t
T\u00fcrkiye Cumhuriyeti Anayasas\u0131’n\u0131n 10.maddesine g\u00f6re \u201cHerkes, dil, \u0131rk, renk, cinsiyet, siyasi d\u00fc\u015f\u00fcnce, felsefi inan\u00e7, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ay\u0131r\u0131m g\u00f6zetilmeksizin\u00a0kanun \u00f6n\u00fcnde e\u015fittir. Bu Atat\u00fcrk’\u00fcn Halk\u00e7\u0131l\u0131k \u0130lkesi ile a\u00e7\u0131klan\u0131r. Kapit\u00fclasyonlar\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131 ile T\u00fcrkiye’de ya\u015fayan yabanc\u0131lar da T\u00fcrk kanunlar\u0131na uymak durumundad\u0131r.\n\t\t\t<\/div>\n\t\t<\/div>\n\t\n
Erzurum Kongresi Sonunda Ya\u015fanan \u00d6nemli Olaylar<\/a><\/li>
Erzurum Kongresi ve T\u00fcrk Milletinin D\u00f6n\u00fcm Noktas\u0131<\/a><\/li>
Mustafa Kemal Pa\u015fa\u2019n\u0131n 9. Ordu M\u00fcfetti\u015fli\u011fi<\/a><\/li>
\u0130zmir\u2019in \u0130\u015fgali Hakk\u0131nda Az Bilinen Ger\u00e7ekler<\/a><\/li>
Kuva-y\u0131 \u0130nzibatiye ve \u0130\u00e7 Sava\u015f \u0130lan Edilmesi<\/a><\/li><\/ul>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Osmanl\u0131 Devleti, kapit\u00fclasyonlar\u0131 kuruldu\u011fu d\u00f6nemlerde b\u00fcy\u00fck devlet olmak amac\u0131yla bir ara\u00e7 olarak kullanmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Osmanl\u0131 Devleti’nin siyasi, askeri ve iktisadi yap\u0131s\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc olmas\u0131ndan dolay\u0131 kapit\u00fclasyonlardan, kurulu\u015f ve y\u00fckseli\u015f d\u00f6nemlerinde olumlu \u015fekilde yararlan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Kapit\u00fclasyonlar, Osmanl\u0131 Devleti’ni duraklama ve gerileme d\u00f6nemlerinde ve \u00f6zellikle 19. y\u00fczy\u0131lda \u00e7ok b\u00fcy\u00fck s\u0131k\u0131nt\u0131lar i\u00e7inde b\u0131rakm\u0131\u015f, Osmanl\u0131 devlet adamlar\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn giri\u015fimlerine ra\u011fmen Avrupal\u0131 …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":3428,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[59],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3413"}],"collection":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3413"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3413\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":6038,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3413\/revisions\/6038"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3428"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3413"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3413"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/derliyo.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3413"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}